ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ “ΚΟΛΠΟΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΛΕΣΒΟΥ” ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΚΥΡΙΑΖΗ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΧΝΙΤΟ

Από την παρουσίαση του βιβλίου "Κόλπος Καλλονής Λέσβου"

στον Πολιχνίτο

     Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε στις 26-7-2019 στο κατάμεστο Πολύκεντρο Πολιχνίτου η παρουσίαση του βιβλίου του Αριστείδη Κυριαζή: "Κόλπος Καλλονής Λέσβου-Ιστορική Περιήγηση" (Εκδόσεις "Μύθος"), από τον πρώην γραμματέα και αντιδήμαρχο Πολιχνίτου Στρατή Πάντα, τον συνταξιούχο εκπαιδευτικό Τάσο Μακρή και τον πρώην πρόεδρο του Συλλόγου "Ο Πολιχνίτος Λέσβου" Κυριάκο Κουκούλα.

     Στο βιβλίο επιχειρείται ένα ταξίδι από το απώτατο μυθολογικό παρελθόν μέχρι και την απελευθέρωση της Λέσβου το 1912, με εικοσιμία περιηγήσεις γύρω από τον Κόλπο Καλλονής, από τις οποίες οι εξής εννέα ανήκαν στην επικράτεια της Πύρρας: Άκρα Βρίσα, Βραχονησίδα Καλλονή, Νυφίδα, Ροδαφνίδια, Πολιχνίτος, Χαλακιές, Βασιλικά χωριά, Πύρρα και Ιερό του Μέσσου.

Από αριστερά: Κυριάκος Κουκούλας, Τάσος Μακρής, Αριστείδης Κυριαζής, Άγγελος Μουζάλας και Στρατής Πάντας.

     Ο Αριστείδης Κυριαζής, κλείνοντας την εκδήλωση, σημείωσε ότι για την Άκρα Βρίσα ο κορυφαίος Γερμανός κλασικός φιλόλογος Ulrich Wilamowitz υποστήριξε ότι ο Βρισεύς, κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου, ήταν ιερέας του Διόνυσου στη Λυρνησσό της Μικράς Ασίας και η κόρη του Βρισηίς, η πανέμορφη αιχμάλωτη του Αχιλλέα, καταγόταν από την Άκρα Βρίσα των Βατερών.

     Ο Όμηρος αρχίζει την Ιλιάδα περιγράφοντας τη φιλονικία του Αγαμέμνονα με τον Αχιλλέα για την όμορφη Βρισηΐδα, που αιχμαλώτισε ο Αχιλλέας μαζί με άλλες επτά Λεσβίδες καλλονές, όταν κατέκτησε τη Λέσβο τον πρώτο χρόνο του Τρωικού πολέμου και την είχε κρατήσει ως λάφυρο πολέμου. Ο Αγαμέμνων είχε επιλέξει ως λάφυρο την πρώτη εξαδέλφη της Βρισηΐδας, τη Χρυσηΐδα, κόρη του Χρύση, ιερέα του Απόλλωνα στην πόλη Χρύση, και, όταν αναγκάστηκε από τον Απόλλωνα να την επιστρέψει στον πατέρα της, πήρε από τον Αχιλλέα τη Βρισηΐδα, με αποτέλεσμα ο Αχιλλέας να σταματήσει τις πολεμικές επιχειρήσεις του για εννέα χρόνια.

     Η Βρισηίς ήταν το μήλο της έριδος Αχιλλέα και Αγαμέμνονα λόγω του κάλλους της. Ο Όμηρος υμνεί την Βρισηίδα, ονομάζοντάς την στις πέντε από τις δέκα καταγραφές του ως "Βρισηίδα καλλιπάρηον" (με ωραίες παρειές), σε τέσσερις ως "Βρισηίδα κούρη" (κόρη) και σε μία ως "ικέλη χρυσέη Αφροδίτη" (όμοια της χρυσής Αφροδίτης), στην οποία παραπέμπει ο ναός της Χρυσής Αφροδίτης στην Πύρρα.

Σ Υ Γ Χ Α Ρ Η Τ Η Ρ Ι Α

ΚΥΡΙΑΖΗ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ «ΚΟΛΠΟΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΛΕΣΒΟΥ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ»

ΒΙΒΛΙΟ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΚΥΡΙΑΖΗ

«Κόλπος Καλλονής Λέσβου - Ιστορική Περιήγηση»

Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις "Μύθος" της Λέσβου το βιβλίο του Αριστείδη Κυριαζή "Κόλπος Καλλονής Λέσβου-Ιστορική Περιήγηση", στο οποίο περιγράφεται ένα ταξίδι στο παρελθόν, από το απώτατο μυθολογικό μέχρι το κοντινό της απελευθέρωσης της Λέσβου το 1912, με είκοσι μία περιηγήσεις γύρω από τον Κόλπο της Καλλονής.

Στο έγχρωμο βιβλίο των τετρακοσίων σελίδων παρατίθενται οι μυθολογικές και ιστορικές καταγραφές της ελληνικής και ξένης βιβλιογραφίας για τις αρχαίες πόλεις, τους μεσαιωνικούς και σημερινούς οικισμούς, καθώς και σημαντικούς τόπους που βρίσκονται περιμετρικά του Κόλπου της Καλλονής από τις δυτικές μέχρι και τις ανατολικές ακτές του.

Στην πρώτη περιήγηση, στη βραχονησίδα της εισόδου του Κόλπου που σημειώνεται στους επίσημους γεωγραφικούς χάρτες ως Καλλονή, ονομάζεται από τους ψαράδες Γαρμπιάς, ενώ τον πρώτο μ.Χ. αιώνα λεγόταν Σανδάλιον, αναφέρονται οι τρεις μύθοι που αφορούν στην ονομασία του Κόλπου από την πανάρχαια λατρεία της Αφροδίτης-Καλλονής.

Οι περιηγήσεις συνεχίζονται στη δυτική ακτή της εισόδου του Κόλπου στην έδρα του Μάκαρα, του πρώτου εποίκου βασιλιά της Λέσβου, και στη συνέχεια στο δυτικό μυχό του Κόλπου στην αρχαία πόλη Ίσσα που ονομάστηκε από την ομώνυμη κόρη του Μάκαρα και η οποία έδωσε το όνομά της ως πρώτο όνομα σε ολόκληρο το νησί.

Στο Λεκανοπέδιο της Καλλονής περιγράφεται η μεσαιωνική πόλη Καλλονή, αρχαία Αρίσβη, ο Ναός της Δαφνίας Αρτέμιδος, ο Ναός του Μέσσου (το Κοινό των Λεσβίων), καθώς και οι δύο ναοί του Ναπαίου Απόλλωνα, με το Τέμενος της Άρτεμης στην Κλοπεδή της Αγίας Παρασκευής.

Στον ανατολικό μυχό του Κόλπου ακολουθεί η αρχαία Πύρρα, στην οποία εξορίστηκαν ο Αλκαίος και η Σαπφώ και από εκεί ερεύνησαν τον Κόλπο ο Αριστοτέλης και ο Θεόφραστος.

Στη συνέχεια, στην ανατολική ακτή, περιγράφονται τα θρυλικά Βασιλικά χωρία των Βασιλέων του Βυζαντίου, με τον ερειπωμένο πύργο του Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου, όπου πέρασε τον μήνα του μέλιτος ο γιος του, ο τελευταίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ΄, και καταγράφονται τα Ροδαφνίδια του Λισβορίου, όπου συνεχίζονται οι ανασκαφές με τα πολύτιμα ευρήματα της τεχνολογίας των προγόνων του ανθρώπου, των ανθρωπιδών, που πέρασαν από εκεί πριν από 780.000 χρόνια.

Οι περιηγήσεις κλείνουν με την επίσκεψη ανατολικά της εισόδου του Κόλπου, στο ναό του Διόνυσου στην Άκρα Βρίσα των Βατερών, στον τόπο καταγωγής της Λεσβίδας αιχμάλωτης καλλονής του Αχιλλέα, της Βρισηίδας. που ύμνησε ο Όμηρος. 

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΡ. ΚΥΡΙΑΖΗ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΟΝΗ

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ

ΒΑΛΤΑΣ Ξ ΣΤΑΥΡΟΣ - ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΥΡΙΑΖΗ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ

Βιβλιοκριτική

ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ:

«ΚΟΛΠΟΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΛΕΣΒΟΥ - ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ» 

Όταν ξεπρόβαλαν από τα νερά του Αρχιπελάγους και άρχισαν να σχηματίζονται τα νησιά, η πανέμορφη Λέσβος κράτησε δύο λωρίδες θάλασσας μέσα της, τη μικρότερη στην ανατολική αγκαλιά της (κόλπος Γέρας) και τη μεγαλύτερη, την πολυαγαπημένη, κατευθείαν στην καρδιά της!

Αυτή η λωρίδα ονομάστηκε Μεσόγειον Έρμα, Πυρραίων Εύριπος, Λιμνοθάλασσα του Αριστοτέλη, Κόλπος της Καλλονής!

Γύρω από τον Κόλπο της Καλλονής, βρήκαν καταφύγιο στα Ροδαφνίδια Λισβορίου οι ανθρωπίδες πριν από 780.000 χρόνια και οι προϊστορικοί πρόγονοί μας πριν από 5.000 χρόνια στις Χαλακιές της Νυφίδας. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν ο βασιλιάς των Πελασγών του Άργους της Τροιζήνος Ξάνθος, που πέρασε από τη μικρασιατική Λυκία στη Λέσβο ονομάζοντάς την Πελασγία, και ο αναφερόμενος από τον Όμηρο βασιλιάς Μάκαρ, στα Μάκαρα. Αυτός ίδρυσε το ναό του Διονύσου στην Άκρα Βρίσα των Βατερών και ονόμασε το νησί Μακαρία.

Έπειτα ήλθε ο μύθος της Αφροδίτης Καλλονής, που με τη θυσία της έδωσε το όνομά της στον κόλπο, στην περιοχή και στα χωριά της Καλλονής (Κεράμι, Παπιανά, Δάφια, Αργειανά, Αρίσβη, Σουμούρια και την πρωτεύουσά τους την Αχερώνη):

"Οι Αιολείς άποικοι, για να ευχαριστήσουν τον Ποσειδώνα για το ασφαλές ταξίδι τους, θυσίασαν έναν ταύρο στο Μεσόγειον Έρμα, δηλαδή στον Κόλπο της Καλλονής, ανάμεσα στο ακρωτήριο Καλλονή και στη βραχονησίδα Καλλονή της εισόδου του Κόλπου, με σκοπό να εξευμενίσουν τη γυναίκα του Ποσειδώνα, την Νηρηίδα Αμφιτρίτη, που δεν ανεχόταν να υπάρχει άλλη καλλονή πιο όμορφη από εκείνην, έριξαν στα εκεί βαθιά νερά την καλλονή παρθένα κόρη του Σμινθέα, ενός από τους οκτώ εποίκους Αιολείς βασιλείς, η οποία μεταμορφώθηκε σε Νηρηίδα και ονομάστηκε Λευκοθέα, όταν ο Αιολεύς Έναλος που την αγαπούσε δεν κατάφερε να τη σώσει, αν και ρίχτηκε για χάρη της στη θάλασσα".

Πάμε λοιπόν μια βόλτα γύρω από τον κόλπο, πάνω στα χνάρια της μακρόχρονης ιστορίας. Μια ιστορική περιήγηση με "ξεναγό" τον Αριστείδη Κυριαζή που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

Αρχή από τα Μάκαρα και τον ροδότοιχο της Αποθήκας, στην αρχαία Ίσσα (την πρώτη πόλη που έδωσε το όνομά της σε ολόκληρο το νησί), που την επισκέφτηκε ο Αγαμέμνων για να πάρει τον χρησμό από το γιο της Ίσσας και του Ερμή, τον μάντη Πρύλι, ο οποίος προφήτευσε ότι η Τροία θα πέσει εφόσον οι Αχαιοί κατασκευάσουν τον Δούρειο Ίππο.

Συνεχίζουμε περνώντας από την Ξηροκαστρινή Παναγιά, από τις εκβολές του Αχέροντα ποταμού και το Νεκρομαντείο, από τις Αχερούσιες Λίμνες και από το μοναστήρι του Παρασιγίου, και φτάνουμε μέχρι τα Ερμοπύλια κοντά στη Φίλια. Κατεβαίνουμε ξανά στον κάμπο της Καλλονής για να επισκεφθούμε την αρχαία Αρίσβη, όλους τους οικισμούς του Μεσαιωνικού κάμπου, την αρχαία πόλη Γέρην και την αρχαία Νάπη, την Κλοπεδή με το Τέμενος της Άρτεμης τους δύο ναούς του Ναπαίου Απόλλωνα και το μαντείο όπου πήραν χρησμό οι Μενέλαος, Διομήδης και Νέστορας. Εδώ βοηθά τον συγγραφέα η αρχαιολογική σκαπάνη με τις τελευταίες της ανακαλύψεις.

Το βιβλίο στηρίζεται σε πολύχρονη έρευνα σε βιβλιοθήκες και συγγράμματα, πράγμα που φαίνεται από την εκτεταμένη βιβλιογραφία και τις πηγές. Καρπός της προσπάθειας, ένα μοναδικό βιβλίο, το οποίο απευθύνεται τόσο στον απλό βιβλιόφιλο αναγνώστη, όσο και στον ιστορικό ερευνητή και ταυτόχρονα αποτελεί ένα ευανάγνωστο έργο.

Οι τετρακόσιες σελίδες του βιβλίου κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, ζωντανεύουν μύθους, περιγράφουν τη δράση εμβληματικών προσωπικοτήτων για την περιοχή. Η περιήγηση συνεχίζεται με την περιγραφή της επίσκεψης στην περιοχή της Αρίσβης, που πραγματοποίησαν το 1.300 π.Χ. οι Χετταίοι πορφυροβαφείς-στρατιώτες, στην κοινή εξορία του Αλκαίου και της Σαπφώς στην Αρχαία Πύρρα το 606 π.Χ., στην περιγραφή της έρευνας του Αριστοτέλη και του μαθητή του Θεόφραστου την τριετία 345-343 π.Χ. στην περιοχή του κόλπου των Πυρραίων, στην αναφορά των Καλληνέων του 70 μ.Χ. με τα διενεργούμενα από την αρχαϊκή εποχή Καλλιστεία στο Ιερό του Μέσσου, στην κυριαρχία των Γατελούζων και τις εξορίες των δύο Βυζαντινών επιφανών και αυτοκρατόρων στα Βασιλικά, καθώς και στο γάμο του τελευταίου Κωνσταντίνου Παλαιολόγου με την πριγκίπισσα Αικατερίνη των Γατελούζων.

Η περιήγηση καταλήγει στα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας, στα Δάφια της Δαφνίας Αρτέμιδος και των εξισλαμισμένων Μπεκήρ αγάδων, στα χωριά του κόλπου Καλλονής κατά την τουρκοκρατία των 450 χρόνων, στον Λειμώνα του πρώτου σχολάρχη της Λέσβου του αγίου Ιγνατίου επισκόπου Μηθύμνης και φτάνει έως την απελευθέρωση του νησιού το 1912, με τη συμμετοχή του ελληνικού στρατού, της Λεσβιακής Φάλαγγας και των Λεσβίων ανταρτών στη μάχη του Κλαπάδου.

Κάθε κεφάλαιό του μπορεί να δημιουργήσει καινούργια βιβλία!

Προϋπόθεση να υπάρξουν νεότερα ευρήματα της αρχαιολογίας από ανασκαφές, που πρέπει κάποτε να γίνουν, για να δώσουν απαντήσεις στα ερωτήματα που γεννιούνται από την έρευνα αυτή.

Η γλώσσα είναι απλή κατανοητή, οι φωτογραφίες και οι χάρτες αναδεικνύονται από την επιμελημένη και καλαίσθητη έκδοση των εκδόσεων Mythos BOOKS.

Είναι ένα βιβλίο ζωής, βγαλμένο όχι μόνο από την κοπιώδη και πολύχρονη έρευνα, αλλά και από την ψυχή! Για να το γράψεις, πρέπει να αγαπάς πολύ αυτόν τον τόπο και ο Αριστείδης Κυριαζής τον υπεραγαπά!

Σταύρος Ξ. Βαλτάς*

 instaval@yahoo.com

*Σημείωση: Το κείμενο εστάλη για δημοσίευση από τον Αριστείδη Κυριαζή. Η παραπάνω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε σήμερα 26/01/2019 στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» Μυτιλήνης. Ο Σταύρος Ξ. Βαλτάς είναι τέως Πρόεδρος του Συλλόγου Καλλονιατών.  

ΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Σ Υ Γ Χ Α Ρ Η Τ Η Ρ Ι Α

στον άξιο Καλλονιάτη συγγραφέα Αριστείδη Κυριαζή