ΜΕ ΤΟΥΣ ΛΕΠΡΟΥΣ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ

Από το βιβλίο του καθηγητή Πολυχρόνη Κ. Ενεπεκίδη

«ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ. ΙΜΒΡΟΣ • ΤΕΝΕΔΟΣ • ΛΗΜΝΟΣ • ΛΕΣΒΟΣ • ΧΙΟΣ • ΣΑΜΟΣ • ΠΑΤΜΟΣ. 1800-1923»

 

Τα χρόνια 1800-1923, από τις παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης μέχρι τη Συνθήκη της Λωζάνης, με βάση τις εντυπώσεις Ευρωπαίων λογίων περιηγητών από τα νησιά Ίμβρος, Τένεδος, Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Σάμος και Πάτμος, περιγράφει στο βιβλίο του ο αείμνηστος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Βιέννης Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης (Αμισός Πόντου 1917 - 2014 Βιέννη). Ιστορικός, βυζαντινολόγος, μελετητής ευρωπαϊκών αρχείων και βιβλιοθηκών Αυστρίας, Γαλλίας, Γερμανίας, Ελλάδας, Ελβετίας, Ιταλίας, Βρετανίας και Ουγγαρίας. Τα βιβλία του αποτελούν πολύτιμες πηγές της Ιστορίας μας. Στο παρακάτω απόσπασμα, από τις σελ. 179-181, ο Πρώσσος περιηγητής Πάουλ Λίνταου περιγράφει το οδυνηρό ξάφνιασμά του σαν πρωταντίκρισε λεπρούς στο ταξίδι του στη Λέσβο και μας δίνει όσες πληροφορίες συνέλεξε για τη νόσο λέπρα και το Λωβοχώρι Πλωμαρίου, που βρισκόταν στην περιοχή "Ράχες" ή "Λουβιάρκα" ή "στων Λωβών", όπου σώζονται ναΰδριο του Αγίου Γεωργίου και μεγάλος πεύκος (πρβ. κατάρα «Να πας σκ’ λούβα τσι σκ’ Ράχ’»).     

Με τους λεπρούς της Λέσβου

«Πριν αποχωριστώ τη Λέσβο, πρέπει να περιγράψω ακόμη μια συνάντηση που, όταν την θυμάμαι, με πιάνει ακόμη και σήμερα ανατριχίλα.

» Ήταν μια ηλιόλουστη ημέρα όταν ξεκίνησα να πάω στο χωριό Μόρια¹ για να δω το ρωμαϊκό υδραγωγείο. Κάτω άκουα τον απαλό φλοίσβο της βαθυγάλαζης θάλασσας του πορθμού, που ήταν σχεδόν ασάλευτη κι έδειχνε να χαϊδεύει τρυφερά την κομματιασμένη ακτή, ενώ από απέναντι χαιρέτιζαν τα βουνά της Μικρασίας τυλιγμένα μέσα στην ηλιόχρυση αχλύ². Πάνω απ’ ολόκληρο το τοπίο απλωνόταν μια θαυμάσια γαλήνη.

» Ξαφνικά ακούω το μονότονο κλαψιάρικο τραγούδι ενός ζητιάνου. Όταν το βλέμμα μου έπεσε πάνω του και είδα και τους συντρόφους του ξαπλωμένους στο δρόμο να εκθέτουν τρόπον τινά τα απερίγραπτα φρικιαστικά ακρωτηριασμένα μέλη τους για να προκαλέσουν τη συμπόνια ─ μ’ έπιασε αποτροπιασμός και φρίκη. Ήσαν οι πρώτοι  λ ε π ρ ο ί  που έβλεπα στη ζωή μου, διότι οι αποκαλούμενοι "leprosi", οι αποκρουστικοί εκείνοι από την ακαθαρσία και τον εκφυλισμό που είχα δει στις πύλες του καθεδρικού ναού του Μεξικού, έχουν με τους δυστυχισμένους αυτούς αρρώστους της Ανατολής μόνο το όνομα κοινό. Εδώ στη Λέσβο, όπως και στη Σάμο, υπάρχει ακόμη η ασθένεια στην αποκρουστική της μορφή, με τον ιατρικό όρο "lepra mutilans", που παραμορφώνει το ανθρώπινο πρόσωπο κατά τρόπο φρικιαστικό, που τυφλώνει κι από τα άκρα του σώματος δεν αφήνει πίσω παρά πραγματικά κούτσουρα. Καμιά ανθρώπινη φαντασία δεν είναι σε θέση να σχηματίσει μια εικόνα των φρικιαστικών παραμορφώσεων των πλέον δυστυχισμένων αυτών όντων, γι’ αυτό και αποφεύγω να κάνω έστω και έναν υπαινιγμό που θα μπορούσε να προκαλέσει σε άλλους τα φρικαλέα αισθήματα που αναγκαστικά δημιουργήθηκαν σε μένα όταν τους ατένισα.

» Και τα όντα αυτά ζουν, αναπνέουν και προσπαθούν ζητιανεύοντας να κρατήσουν την αποκρουστική τους ύπαρξη μέσα στο αιώνιο σκοτάδι! Το ανεξερεύνητο μυστικό της επιθυμίας του ανθρώπου να ζήσει, να ζήσει ακόμη και κάτω από τις πιο φοβερές συνθήκες που μπορεί να φανταστεί ο νους, αυτή η χαρά του ζην, η "joie de vivre", όπως την περιέγραψε ποιητικά ο Ζολά³ με την αριστουργηματική αδυσώπητη γλώσσα της σάτιρας, δεν μου έγινε ποτέ τόσο συνειδητή και ανάγλυφη κατά τόσο συγκλονιστικό τρόπο όσο στη Λέσβο. Τα αθλιότατα αυτά πλάσματα δεν συντηρούν μέσα στο σκοτάδι της αιώνιας νύχτας μόνο το μαρτύριο μιας ύπαρξης που τραυλίζει και ψηλαφάει τα γύρω ─ όχι, αλλά και σ’ αυτούς εκπληρώνεται η ουράνια επαγγελία “του καρπού της κοιλίας” και του πολλαπλασιασμού του, για να μεταβληθεί σε κατάρα για τους ίδιους και τους απογόνους τους. Ζευγαρώνουν και γεννούν παιδιά που κουβαλούν μαζί τους το σπέρμα της πιο άθλιας ανθρώπινης ζωής, και μάλιστα με τις ευλογίες της εκκλησίας.

» Πολύ κοντά στο χωριό Πλωμάρι, όπου ανθεί η ζωή, και οι ωραίες γυναίκες του φημίζονται ─ τι φοβερή ειρωνεία! ─ για τη διατήρηση του αρχαίου ελληνικού τύπου, πάνω - κάτω μια ώρα μακριά με τα πόδια, έχουν εγκατασταθεί οι λεπροί στην αποικία τους. Στο χάρτη της δυτικής Μικράς Ασίας του Κίπερτ⁴ λέγεται αυτό το χωριό Λ ω β ο χ ώ ρ ι⁵ ενώ στη Μυτιλήνη το λένε Λωβιατοχώρι ─ το χωριό των λεπρών. Εκεί ζουν οι λεπροί ζευγαρωμένοι σε οικογένεια κι έχουν κι έναν παπά που βλογάει τον ολέθριο γάμο τους. Τα παιδιά τους, που είναι καταδικασμένα στη φρικιαστική παραμόρφωση των μελών τους, δεν φανερώνουν συνήθως κατά τα πρώτα χρόνια κανένα ίχνος της αρρώστιας τους. Όταν φτάσουν τ’ αγόρια σε ηλικία 8 ως 10 ετών γίνονται αγωγιάτες, τα κορίτσια εργάζονται στα εργοστάσια σαπωνοποιίας ή σαν υπηρέτριες. Όταν γίνουν 14 χρονών περίπου, αρχίζουν να φανερώνονται τα πρώτα ύποπτα πρηξίματα, οπότε τους διώχνουν να πάνε στην “πατρίδα” τους, στη γήινη κόλαση, “nella città dolente… nell eterno dolore tra la perduta gente”⁶, όπως γράφει ο μεγάλος ποιητής⁷.

» Το ζήτημα αν η λέπρα⁸ είναι μεταδοτική ή κληρονομική δεν θέλω να το θίξω, επειδή δεν είμαι γιατρός. Το συνέδριο των Γερμανών φυσιοδιφών⁹ και γιατρών τάχθηκε με τη γνώμη, αν δεν με απατά η μνήμη, ότι είναι μεταδοτική, όμως σε περιορισμένο βαθμό, και εναντίον της κληρονομικότητας. Ο δόκτωρ Bargigly¹⁰, που εργάστηκε στη Μυτιλήνη πάνω από 30 χρόνια σαν παθολόγος και απέκτησε μεγάλη περιωπή και που επισκέπτεται εξάλλου τακτικά το χωριό των λεπρών και κουράρει εκεί αρρώστους, επομένως έχει οπωσδήποτε αποκτήσει πλούσια πείρα, αντίθετα προς τους Γερμανούς ειδικούς, αποκλείει τη μεταδοτικότητα και υποστηρίζει την κληρονομικότητα της αρρώστιας. Αναφέρει το εξής παράδειγμα από την ιατρική του πείρα: Ένας άνδρας στον οποίο δεν έχουν εκδηλωθεί ακόμη καθαρά τα συμπτώματα της λέπρας παντρεύεται στη Μυτιλήνη ένα υγιές κορίτσι. Από το γάμο γεννιούνται δυο παιδιά. Όταν τα παιδιά είχαν μεγαλώσει λιγάκι, εκδηλώνεται στον πατέρα η λέπρα. Ο πατέρας πηγαίνει αναγκαστικά στο χωριό των λεπρών, η γυναίκα ακολουθεί τον δυστυχισμένο άνδρα της αφού αναθέσει τη φροντίδα των παιδιών στην αδελφή της. Η ίδια πιστεύει πως η αρρώστια είναι μεταδοτική και κάνει τη μεγάλη για μια μάνα θυσία να μην ξαναδεί τα παιδιά της, για να μην κολλήσουν κι αυτά την αρρώστια και να μείνουν γερά. Έπειτα από μερικά χρόνια εκδηλώνεται στα παιδιά η λέπρα, ενώ η μάνα μένει υγιής ανάμεσα στους λεπρούς του χωριού… Αναφέρω την περίπτωση αυτή έτσι όπως μου την αφηγήθηκε ο ίδιος ο δόκτωρ Bargigly (σ.μ.: που ήταν, ας σημειωθεί, και πρόξενος της Αυστροουγγαρίας στη Λέσβο).

» Όπως και να έχει το πράγμα πάντως, είναι ευεξήγητο ότι απομονώνουν τους λεπρούς από τον υπόλοιπο κόσμο σε ειδικές αποικίες, για να προστατεύσουν τους συνανθρώπους τους από την αηδία και τη φρίκη. Από την άλλη πλευρά μου φαίνεται επίσης πολύ λογικό να χωρίζουν μεταξύ των ασθενών τους άνδρες από τις γυναίκες, όπως αυτό εφαρμόζεται με μεγάλη αυστηρότητα στην πολύ καλά οργανωμένη "Λεπροσεριά" στη Σάμο¹¹. Στη Λέσβο επιτρέπεται σε μερικούς από τους λεπρούς να πλησιάζουν τη Μυτιλήνη, στο δρόμο προς τη Μόρια, σε απόσταση περίπου δύο χιλιομέτρων. Σε μεγάλες όμως γιορτές και ημέρες αργίας, οπότε οι ελεημοσύνες των φιλεύσπλαχνων ρέουν πλουσιότερες, αφήνουν τους λεπρούς να ζητιανεύουν και μέσα στη Μυτιλήνη, στις πόρτες της εκκλησίας και στους δρόμους.

» Είναι μήπως τυχαίο ότι την περιγραφή μου της Λέσβου των ημερών μας την έκλεισα άθελα αναφέροντας τους λεπρούς και τους λαθρεμπόρους;»

Πάουλ Λίνταου (Paul Lindau)¹², Μάιος 1898

 

(Πηγή: Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης, «ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ. ΙΜΒΡΟΣ • ΤΕΝΕΔΟΣ • ΛΗΜΝΟΣ • ΛΕΣΒΟΣ • ΧΙΟΣ • ΣΑΜΟΣ • ΠΑΤΜΟΣ. 1800-1923», εκδόσεις Εστία, Αθήνα 1997, σελ. 179-181)

---

1. Μόρια: χωριό της Α. Λέσβου, βόρεια της πρωτεύουσας. Έχει πληθυσμό 1.164 κατοίκους (απογραφή 2011) και ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Μυτιλήνης. Γνωστή για την παραγωγή οπωροκηπευτικών. Μεγάλες καταστροφές έχει υποστεί τα τελευταία χρόνια λόγω του ΚΥΤ προσφύγων που υπήρχε εκεί μέχρι πρόσφατα. Κοντά στο χωριό βρίσκεται ένα μνημειώδες ρωμαϊκό υδραγωγείο.    

2. αχλύς (η): καταχνιά, πολύ λεπτή ομίχλη.

3. Εμίλ Ζολά (Emile Zola, Παρίσι 1840-1902): Γάλλος συγγραφέας, ο πιο σημαντικός εκπρόσωπος της λογοτεχνικής σχολής του νατουραλισμού. Το πιο γνωστό έργο του είναι το μυθιστόρημα «Νανά».  

4. Χάινριχ Κίπερτ (Heinrich Kiepert, Βερολίνο 1818 - 1899): Ονομαστός Γερμανός γεωγράφος. Χάρτης του Κίπερτ παρουσιάζει την εθνογραφική κατανομή των πληθυσμών στις Βαλκανικές χώρες το 1876.

5. Για το Λωβοχώρι βλέπε Ιωάννης Κ. Μουτζούρης, «Η λώβη και το λωβοχώρι Πλωμαρίου» (1941, ανάτυπο από πρδκ. «Ο Ποιμήν»)· Ιωάννης Μαυραγάνης «Παλαιοχώρι Πλωμαρίου Λέσβου. Παράδοση - Ιστορία - Η Ζωή και τα Έθιμα», σελ. 46-49. Σε μελλοντική ανάρτησή μας θα αναφέρουμε πληροφορίες από τα βιβλία τους.

6. “nella città dolente... nell eterno dolore tra la perduta gente”: «...περνούν στην πονεμένη πόλη… στην αιώνια θλίψη ανάμεσα στους χαμένους ανθρώπους…»: στίχοι από τη «Θεία Κωμωδία», άσμα III, «Κόλαση» του Δάντη Αλιγκιέρι.

7. Δάντης Αλιγκιέρι (Dante Alighieri, Φλωρεντία 1265-1321 Ραβέννα). Ιταλός ποιητής, φιλόλογος και πολιτικός στοχαστής. Κορυφαίο έργο του η «Θεία Κωμωδία» (1307-1321) στη λαϊκή γλώσσα της Τοσκάνης, η οποία θα επιβληθεί ως κοινή ιταλική γλώσσα, γεγονός που τον θα τον καθιερώσει ως τον μεγάλο ποιητή της Ιταλίας.

8. Λέπρα ή λώβη ή λούβα ή λώρα ή κελεφία ή μεσκινιά ή νόσος του Χάνσεν: είναι χρόνια λοιμώδης παραμορφωτική ασθένεια του ανθρώπου, που προκαλείται από τα μυκοβακτήρια mycobacterium leprae και mycobacterium lepromatosis. Γνωστή από την αρχαιότητα, στην αρχαία Ελλάδα λεγόταν ελεφαντίαση. Ονομάζεται και «ιερή νόσος», όπως και η επιληψία, γιατί πίστευαν ότι την έστελνε ο Θεός για να τιμωρήσει τους αμαρτωλούς. Πιστεύεται ότι πρωτοεμφανίστηκε στην Ινδία κι έπειτα διαδόθηκε παντού. Προσβάλλει το δέρμα και τα νεύρα και προκαλεί πρηξίματα, παραμορφώσεις, νέκρωση νεύρων, μολύνσεις, φυματίωση, ακρωτηριασμούς, τύφλωση. Ετυμολογία λ. λέπρα από α.ε. λέπω (= ξεφλουδίζω)→ το λέπος (= λέπι, φλούδα) → λεπερός (= ο γεμάτος λέπια) > λεπρός. Παλαιότερα θεωρούνταν νόσος μεταδοτική, κληρονομική κι αθεράπευτη, γι’ αυτό οι λεπροί απομονώνονταν στα λωβοχώρια ή νοσηλεύονταν σε λωβοκομεία. Το 1873 ο Νορβηγός ιατρός Γκέρχαρντ Χένρικ Αρμάουερ Χάνσεν (1841-1912, G. H. Armauer Hansen) ανακάλυψε το μυκοβακτήριο ως αίτιο της λέπρας, το οποίο αναγνωρίστηκε από τον Άλμπερτ Νάισερ. Ο Χάνσεν συμπέρανε ότι η νόσος είναι μολυσματική, αλλά μπορεί να περιοριστεί, αν απομονωθούν οι πάσχοντες, οι οποίοι ζούσαν ζωή ντροπιαστικά τραγική κι αναγκάζονταν να επαιτούν. Ονομαστός τόπος απομόνωσης η Σπιναλόγκα στην Κρήτη, μέχρι το 1957 περίπου. Από τα μέσα του 20ού αιώνα, με τη χρήση αντιμικροβιακών και αντιβιοτικών φαρμάκων, η λέπρα αντιμετωπίζεται. Το 1948 θα ανακαλυφτεί στην Αμερική το πρώτο αποτελεσματικό φάρμακο κατά της νόσου, η οποία δεν έχει εκλείψει εντελώς. Σήμερα κυκλοφορούν αρκετά φάρμακα κατά της λέπρας, που είναι ιάσιμη, ειδικά σε πρώιμο στάδιο. Παγκόσμια Ημέρα κατά της λέπρας έχει καθιερωθεί από το 1954 η τελευταία Κυριακή του Ιανουαρίου (Βικιπαίδεια κ.ά.). 

9. φυσιοδίφης: συστηματικός μελετητής κι ερευνητής της φύσης.

10. Θεόδωρος Bargigly, ιατρός παθολόγος και υποπρόξενος της Αυστροουγγαρίας στην τουρκοκρατούμενη Μυτιλήνη από το 1848 μέχρι το θάνατό του το 1884. Ασκούσε με ανιδιοτέλεια την ιατρική, περιθάλποντας φτωχές οικογένειες και λεπρούς. Πίστευε πως η λέπρα ήταν νόσος κληρονομική. Με την άδεια του Ριζά πασά αγόρασε το τσιφλίκι της Κρατήγου.

11. «Λεπροσεριά» Σάμου: Λεπροκομείο, έργο του προτελευταίου Ηγεμόνα της Σάμου Αλέξανδρου Καραθεοδωρή πασά. Χώρισε τους λεπρούς άνδρες από τις λεπρές γυναίκες κι απαγόρευσε με νόμο το γάμο μεταξύ λεπρών. Έτσι πέτυχε να ελαττώσει σημαντικά τον αριθμό των λωβών, που ζούσαν εκεί απομονωμένοι σαν αιχμάλωτοι. Βλέπε Ενεπεκίδη «Αρχιπέλαγος…», σελ. 272-273.

12. Πάουλ Λίνταου (Paul Lindau, 1839-1919), Πρώσσος συγγραφέας, δραματουργός και μυθιστοριογράφος, περιηγητής στα ελληνικά νησιά.

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2023 _ Δ. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ _ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ 8/10/2023

ΔΗΜΟΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΛΕΣΒΟΥ:

1. Δήμαρχος: Χριστόφας Παναγιώτης – Συνδυασμός ΜΠΡΟΣΤΑ

                                              (ψήφοι: 14.909  – ποσοστό 54,84%  –  έδρες 21)

  Άλλοι υποψήφιοι:

 2. Κουφέλος Πανάγος – Συνδυασμός ΝΕΑ ΔΡΑΣΗ - ΝΕΟΣ ΔΗΜΟΣ  

                                           (ψήφοι: 10.045  –  ποσοστό 36,95%  –  έδρες 12)

 3. Τσιριγώτη Νίκη – Συνδυασμός ΛΑΪΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ

                                           (ψήφοι: 2.230  –  ποσοστό 8,20%  –  έδρες 2)

 

ΠΡΟΕΔΡΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ:

1.   Πλωμάρι: Τετώνης Μιχαήλ - Ραφαήλ του Θεοδώρου – ΜΠΡΟΣΤΑ (ψήφοι 416)

2.   Ακράσι: Καρπέλη Περσεφόνη του Ευστρατίου – ΜΠΡΟΣΤΑ (ψήφοι 93)

3.   Αμπελικό: Κουρούλης Γεώργιος του Κωνσταντίνου – ΝΕΑ ΔΡΑΣΗ - ΝΕΟΣ ΔΗΜΟΣ (ψήφοι 67)

4.   Μεγαλοχώρι: Μουτζούρης Δημήτριος του Αντωνίου – ΜΠΡΟΣΤΑ (ψήφοι 89)

5.   Νεοχώρι: Αθανασέλλης Κωνσταντίνος του Ευαγγέλου – ΜΠΡΟΣΤΑ (ψήφοι 48)

6.   Παλαιοχώρι: Κακλαμάνου Σοφία του Αλέκου – ΜΠΡΟΣΤΑ (ψήφοι 110)

7.   Πλαγιά: Χιώτης Ελευθέριος του Γεωργαντή – ΝΕΑ ΔΡΑΣΗ - ΝΕΟΣ ΔΗΜΟΣ (ψήφοι 83)

8.   Τρύγονας: Βουνάτσος Εμμανουήλ του Ματθαίου – ΜΠΡΟΣΤΑ (ψήφοι 82)

      (Πηγή: https://www.emprosnet.gr/politiki-alias/dimos/oi-proedroi-tis-mytilinis)

 

ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ – ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ ΚΑΙ ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ:

Α. Συνδυασμός ΜΠΡΟΣΤΑ με τον Παναγιώτη Χριστόφα:

1.      Κακλαμάνου Σοφία του Αλέκου (ψήφοι 110)

2.      Σάββας Θεμιστοκλής του Ραφαήλ (ψήφοι 43)

3.      Μαυραγάνης Ιωάννης του Γρηγορίου (ψήφοι 36)

4.      Κουρτέλη Άννα του Ιωάννη (ψήφοι 32)

 

Β. Συνδυασμός ΝΕΑ ΔΡΑΣΗ - ΝΕΟΣ ΔΗΜΟΣ με τον Πανάγο Κουφέλο:

1.      Γιαννίκου Σαπφώ του Ελευθερίου (ψήφοι 70)

2.      Ψαριανός Γεώργιος του Ιωάννη (ψήφοι 56) 

3.      Ζορμπάς Νικόλαος του Γεωργίου (ψήφοι 8)

  

Γ. Συνδυασμός ΛΑΪΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ με τη Νίκη Τσιριγώτη:

1.      Μαλαμάς Εμμανουήλ του Ιωάννη (ψήφοι 13)

2.      Τροιζή Μαρία Χιόνη (Χιονία) του Παναγιώτη (ψήφοι 7)

3.      Ραφτέλης Αντώνιος του Γεωργίου (ψήφοι 2)

          (Πηγή: https://www.emprosnet.gr/politiki-alias/dimos/stavroi-ana-koinotita-ston-dimo-mytilinis)

 

ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ και ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΣΑΣ

ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ _ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΛΕΣΒΟΥ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ 8/10/2023 ΛΕΣΒΟΥ:

Εκλέγονται:

1) Δήμος Μυτιλήνης: Χριστόφας Παναγιώτης 

    Τοπική Κοινότητα Παλαιοχωρίου Λέσβου: Συνδυασμός ΜΠΡΟΣΤΑ ~ Κακλαμάνου Σοφία (Έφη)

 

2) Δήμος Δυτικής Λέσβου: Βέρρος Ταξιάρχης 

 

~ ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ~ 

ΑΝΑΘΕΜΑ ΤΟΝ ΑΙΤΙΟ

ΑΝΑΘΕΜΑ ΤΟΝ ΑΙΤΙΟ, ο τίτλος του παραδοσιακού τραγουδιού της Αγιάσου, με πανελλήνια διάδοση και προεκτάσεις σε όλες τις εκφάνσεις της ατομικής και της κοινωνικής ζωής, της μοίρας ανθρώπων και εθνών…

ΑΝΑΘΕΜΑ ΤΟΝ ΑΙΤΙΟ που σπέρνει μίσος, χωρισμό και θάνατο ανάμεσα σε αγαπημένους ανθρώπους και φιλειρηνικούς λαούς…

ΑΝΑΘΕΜΑ ΣΤΟΥΣ ΑΙΤΙΟΥΣ που μοιράζουν τη γη και τις θάλασσες και προκαλούν στους λαούς συνθήκες ανασφάλειας και φόβου για τον αγαπημένο τους τόπο. Κανείς δεν έχει την εξουσία να μοιράζει την Πατρίδα, να την πουλά, να την καίει, να την παραδίδει σε ξένα συμφέροντα, να την προδίδει... 

Οι άνθρωποι κι οι λαοί χρειάζονται αγάπη και ειρήνη, αξιοπρέπεια και ακέραιη πατρίδα. ΑΝΑΘΕΜΑ ΤΟΝ ΑΙΤΙΟ που θα παραβιάσει το δικαίωμά τους αυτό.

Ο τίτλος του τραγουδιού μάς φέρνει στο νου το τέλος του βιβλίου «Ματωμένα Χώματα» της Διδώς Σωτηρίου. ΑΝΑΘΕΜΑ ΣΤΟΥΣ ΑΙΤΙΟΥΣ: Μ’ αυτά τα λόγια στα ελληνικά και στα τουρκικά (καχρ ολσούν ολανλάρ) τελειώνει το βιβλίο της, που περιγράφει τις σφαγές των Ελλήνων της Μικρασίας, τον ξεριζωμό τους από τη γενέθλια γη, τις χαμένες πατρίδες πριν 100 χρόνια. Μικρασιατική Καταστροφή, η πιο μεγάλη συμφορά των Ελλήνων στον εικοστό αιώνα. Ο Έλληνας όμως δεν μεμψιμοιρεί, κλαίει τραγουδώντας αντικρίζοντας τη συμφορά... 

Ακούστε το όμορφο τραγούδι της Λέσβου από τη Βασιλική Μαλακέλλη και τη χορωδία του Αναγνωστηρίου Αγιάσου:

https://www.youtube.com/watch?v=79Htxpf5kzg

ΧΑΤΖΗΛΙΑΣ Ν. ΧΡΗΣΤΟΣ - «Οι πετράδες της Λέσβου. Κοινωνικά δίκτυα, τεχνικές και τοπική ιστορία (1850-1950)»

 

Νέα έκδοση του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς

Χρήστου Ν. Χατζηλία   

«Οι πετράδες της Λέσβου.

Κοινωνικά δίκτυα, τεχνικές και τοπική ιστορία (1850-1950)»

 

 

     Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) παρουσιάζει τη νέα έκδοση, με τίτλο «Οι πετράδες της Λέσβου. Κοινωνικά δίκτυα, τεχνικές και τοπική ιστορία (1850-1950)», του φιλόλογου, δρ Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Χρήστου Ν. Χατζηλία.

     Η νέα έκδοση του ΠΙΟΠ εμπλουτίζει τις βιβλιογραφικές συμβολές του Ιδρύματος στο πεδίο των παραδοσιακών τεχνικών και του υλικού πολιτισμού. Το έργο επικεντρώνεται στα δίκτυα των μαστόρων-πετράδων της Λέσβου, στα οικοδομικά τους έργα (δημόσια κτήρια και ιδιωτικές οικίες), στην ανάδειξη της τοπικής μικροϊστορίας, καθώς και στα ευρύτερα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα του ανατολικού Αιγαίου.

     Ο Χρήστος Ν. Χατζηλίας ολοκλήρωσε το έργο του έπειτα από πολυετή αρχειακή έρευνα και μελέτη βιβλιογραφικών πηγών, σε συνδυασμό με επιτόπια έρευνα σε λιθόχτιστες κατασκευές της Λέσβου. Επιπλέον, ο συγγραφέας βασίστηκε στις προφορικές μαρτυρίες των παλιών πετράδων και σε πληροφορίες από συνεντεύξεις τους, ώστε να αποτυπώσει με ενάργεια το ευρύ δίκτυο εργασιών και τη «διαδρομή» της πέτρας, τη διαμόρφωση των οικογενειακών εργαστηρίων, την κινητικότητα των πετράδων εντός και εκτός Λέσβου, τον κατάλογο των πιο αντιπροσωπευτικών έργων, τις κοινωνικές και οικονομικές παραμέτρους της λιθοξοϊκής εργασίας.

     Ως μελέτες περίπτωσης ερευνώνται και αναλύονται τα χωριά Σκαλοχώρι και Ανεμότια, στη βορειοδυτική Λέσβο, απ’ όπου κατάγονταν σημαντικές οικογένειες πετράδων. Το πλούσιο φωτογραφικό υλικό της έκδοσης, που υποστηρίζει εικονογραφικά τη μελέτη, αποτυπώνει το δομημένο περιβάλλον και την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της Λέσβου, στοιχεία της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου και των κατοίκων της.

https://www.thessalonikibookfair.gr/event/oi-petrades-tis-lesvoy/

Οι πετράδες της Λέσβου.

Κοινωνικά δίκτυα, τεχνικές και τοπική ιστορία (1850-1950)

Χρήστος Ν. Χατζηλίας

Αθήνα 2020, σ. 256, εικ. 217, χάρτες 5, σχέδ. 15

ISBN 978-960-244-212-8

€ 42,00

Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς

Αγγέλου Γέροντα 6, Πλάκα

Τηλ.: 210-3256922 | www.piop.gr

ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΤΑΚΗΣ - Η ζωώδης εκμετάλλευση των Λαψαρνιωτών απ’ τους Γερμανοχιτλερικούς στην Κατοχή

  

Τάκης Ιορδάνης

 

O συμπατριώτης μας Τάκης Ιορδάνης μάς έστειλε άρθρο του, με τίτλο "Η ζωώδης εκμετάλλευση των Λαψαρνιωτών απ’ τους Γερμανοχιτλερικούς στην Κατοχή", με σημαντικές πληροφορίες για τη νεότερη ιστορία της Λέσβου, δημοσιευμένο στις 16 Μαΐου 2020 στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» της Μυτιλήνης, στήλη "Αιολίας Λόγος": https://www.emprosnet.gr/apopseis/i-zoodis-ekmetallefsi-ton-lapsarnioton-ap-tous-germanoxitlerikoys-stin-katoxi.

Αιολίας Λόγος

Η ζωώδης εκμετάλλευση των Λαψαρνιωτών απ’ τους  Γερμανοχιτλερικούς στην Κατοχή

                 
     Η ιστορική μνήμη αποτελεί το λίπασμα της Ιστορίας, που συντελεί στην επιβίωση και μακροημέρευση των Λαών. Λαοί που δεν έχουν ιστορική μνήμη πέπρωται να αφανιστούν. Για μας τους Έλληνες, φαίνεται, ευτυχώς, ότι η ιστορική μνήμη αποτελεί σύμφυτη ιδιότητά μας και γι’ αυτό εξακολουθούμε να υπάρχουμε πάνω από τρεις χιλιετίες, όταν άλλοι μεγάλοι λαοί με εξαιρετικούς πολιτισμούς, όπως οι Σουμέριοι, οι Ασσύριοι, οι Φοίνικες, οι Βαβυλώνιοι, εξαφανίστηκαν από προσώπου Γης εδώ και αιώνες. Πίστη μου είναι ότι η ιστορική μνήμη πρέπει να «ανασκαλεύεται» για οτιδήποτε μας αφορά, καλό ή κακό, καθολικό ή τοπικό.

Ένα καθολικό, για το οποίο στην προ ημερών θλιβερή επέτειό του, όλος ο Ελληνικός λαός έκλινε με ευλάβεια το γόνυ, ήταν αυτό της εκτέλεσης των 200 πατριωτών στην Καισαριανή, απ’ τα Γερανόμορφα κτήνη, την Πρωτομαγιά του 1944.

Ένα τοπικό, ιστορικό γεγονός, στο οποίο αναφέρομαι στο παρόν, είναι η ζωώδης εκμετάλλευση των συντοπιτών μου Λαψαρνιωτών από τα Γερμανοχιτλερικά τέρατα, για την εξόρυξη λιγνίτη στα Λάψαρνα, στην Κατοχή.

Με ανατριχίλα θυμούμαι σήμερα την άγνοια κινδύνου, την οποία είχαμε τότε τη δεκαετία του ’50 ως μικρά παιδιά, στο να μπαίνουμε εκεί στα πάνω Λάψαρνα στις «γαλαρίες», όπως λεγόντουσαν στη ντοπιολαλιά μας, κάνοντας τους Ιντιάνα Τζόουνς ή παίζοντας, παρ’ όλες τις αυστηρές απαγορεύσεις των γονιών μας. Αυτές οι στοές/γαλαρίες είχαν γίνει απ’ τον ατέλειωτο μόχθο, ιδρώτα, κλάματα, ακόμα και αίμα των Λαψαρνιωτών, που τους είχαν επιτάξει τα Γερμανοχιτλερικά τέρατα και, ως σκλάβοι τους, δούλευαν από ήλιο σε ήλιο, για να βγάλουν το λιγνίτη του τόπου τους.

Η Δυτική Λέσβος, κατά το μεγαλύτερό της μέρος, καλύπτεται από ηφαιστειακά πετρώματα (λάβες, ηφαιστειακοί τόφφοι, κ.ά.) απ’ τη δράση ηφαιστείων (Λεπέτυμνου, Ανεμώτιας, Άγρας). Το πιο μεγάλο εξ όλων και το περισσότερο καταστρεπτικό ήταν αυτό της Βατούσης, το οποίο έδρασε προ περίπου 20 εκατομμυρίων χρόνων. Τούτο δημιούργησε το ανεπανάληπτο μνημείο της Φύσεως στο νησί μας, το Απολιθωμένο Δάσος.

Απαντούν επίσης εκεί πετρώματα του μεσοζωικού αιώνα, που σχηματίσθηκαν προ περίπου 200-250 εκατομμυρίων χρόνων [φυλλίτες, σχιστόλιθοι (λίγδος)] στις περιοχές Ερεσού, Σιγρίου, Κότσνα και παρυφές Λαψάρνων, αλλά και πλέον πρόσφατα, του τριτογενούς, του καινοζωϊκού αιώνα (λιμναίες αποθέσεις μαργών, ασβεστολίθων, αργίλων), στην όλη παραθαλάσσια έκταση των Λαψάρνων, των Ο[Α]ρφικίων, των Δερφωνιών έως τις παρυφές του Γαβαθά.

Αυτές οι μάργες, οι ασβεστόλιθοι, οι άργιλοι λιμναίας φάσεως, ηλικίας περίπου 10 εκατομμυρίων ετών, αποτελούν το μητρικό πέτρωμα του λιγνίτη. Εκτός απ’ τα Λάψαρνα, όπου το πάχος των στρωμάτων του λιγνίτη κατά μέγιστο είναι 80 εκατοστά, τούτος απαντάται στα Α[Ο]ρφίκια (λόφος Τσίφος), στα Χαλερά και Κούκλα του Γαβαθά. Ολικά, σε μια έκταση περίπου 2 - 2,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Οι μάργες αυτές –στην Άντισσα λεγόντουσαν μάρμαρα– χρησιμοποιούνταν ως δομικό υλικό στη διάστρωση δαπέδων, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση της ενοριακής εκκλησίας, Αγία Παρασκευή.

Τόνισα το ιδιαίτερα μικρό πάχος του λιγνίτη, αποτρεπτικό στοιχείο για ορθολογική και κυρίως ασφαλή εκμετάλλευσή του, γιατί θέλω να προβάλω το προαναφερθέν απεχθές ιστορικό έγκλημα, το από τους ΓερμανοΧιτλερικούς εκεί διαπραχθέν.

Έχοντας επιτάξει τους δύσμοιρους συντοπίτες μου και τα υποζύγιά τους, με διά των όπλων εξαναγκασμό, τούτοι εργάζονταν στην κυριολεξία υπό καθεστώς δουλείας, ανοίγοντας υπόγειες στοές, υπό άθλιες συνθήκες, και κυρίως χωρίς κανένα μέτρο ασφάλειας.

Κατά τη σχετική διαταγή, από την κάθε οικογένεια επιτάσσονταν ένα άτομο. Όπως μου έλεγε ο πατέρας μου, επειδή είχαν επιτάξει δύο αδέρφια του, ως προστάτης της οικογένειας, πήγε να διαμαρτυρηθεί στο διοικητή του αστυνομικού τμήματος (κάποιον Κατσαρέα, συνεργάτη των Γερμανών). Τούτος, με την απειλή του όπλου και αφού προς στιγμή τον έβαλε στο κρατητήριο, τελικά τον απέπεμψε.

Ο εξορυσσόμενος λιγνίτης ήταν ανακατεμένος με μάργες ή πάνω σε κομμάτια μάργας. Εργάτριες με τσαπιά και σφυριά αναλάμβαναν να τον ξεχωρίσουν από πέτρες και χώματα.

Η εξόρυξή του έγινε σε τρεις θέσεις. Η νοτιότερη γαλαρία στην Πετόνα (απέχει περίπου 250 μ. από την κούλα μας), όπου και η τοπική πηγή (το πολύτιμο νερό της, παρ’ ολίγο τότε να χαθεί), η βορειότερη στο Κρυό Νερό (απέχει περίπου 50 μ.) και η ενδιάμεση στου Χατζή το Λάκκο. Ο εξορυσσόμενος λιγνίτης μεταφερόταν στη συνέχεια στη θάλασσα, στο Ψαρό Ράχτη, σε απόσταση περίπου 2 χιλιομέτρων, σε μία αποθήκη, που υπήρχε μέχρι προ ετών. Από εκεί φορτωνόταν από δυστυχείς κακοπαθημένους εργάτες με ζεμπίλια σε καΐκια και μεταφερόταν, για τις πολεμικές ανάγκες των Χιτλερικών, εκτός νησιού.

Στο Πολυτεχνείο, ως φοιτητής, με ξεχωριστό ενδιαφέρον παρακολουθούσα οτιδήποτε αφορούσε λιγνίτες. Γι’ αυτούς δε των Λαψάρνων έκανα σχετική έρευνα και βρήκα μία έκθεση του μεγάλου καθηγητού της Γεωλογίας στο Ε.Μ.Πολυτεχνείο, Γεωργίου Βορεάδη, ο οποίος, τη δεκαετία του ’50, ερεύνησε και δειγμάτισε τα κοιτάσματα στα Λάψαρνα. Απ’ τις αντίστοιχες αναλύσεις, διαπίστωσε ότι ο λιγνίτης τους είναι εξαιρετικής, αρίστης ποιότητος, ο καλύτερος της Ελλάδος. Τόνιζε όμως ότι οι ποσότητές του στη στεριά είναι ιδιαίτερα μικρές, τα δε παραθαλάσσια κοιτάσματά του, «βουτούνε» κάτω απ’ τη θάλασσα. Κατέληγε, τελικά, ότι δεν είναι οικονομικά εκμεταλλεύσιμος.

Για τους Γερμανούς κατακτητές, όμως, ήταν εκμεταλλεύσιμος, αφού οι δούλοι τους τον έβγαζαν τζάμπα.

Το έγκλημα αυτό ασφαλώς και αποτελεί παρωνυχίδα μπροστά στα άπειρα εγκλήματά τους, με τους χιλιάδες Έλληνες νεκρούς, ανάπηρους κ.ά. και την ολοσχερή οικονομική καταστροφή της πατρίδας μας.

Κάποιος θα μπορούσε να πει «ας το αγνοήσουμε». Η αγνόησή του, αφήνοντας να πέσει πάνω του η αχλή της λήθης, θεωρώ ότι δεν τιμά εμάς τους επιγόνους των Λαψαρνιωτών δούλων της Γερμανοκατοχής, για να μην πω ότι στην ιερή αυτών μνήμη τούτο θα αποτελούσε βλασφημία.

Τάκης Ιορδάνης 

ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΤΑΚΗΣ - ΒΑΚΧΕΙΟ ΣΤΑ ΟΡΦΙΚΙΑ/ΑΡΦΙΚΙΑ ΛΑΨΑΡΝΩΝ ΛΕΣΒΟΥ

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Μυτιλήνης«ΕΜΠΡΟΣ»/Αιολίας Λόγος

  Τάκης Ιορδάνης

«Η από τον μεγάλο Αριστοτέλη προβολή του Βακχείου στα

Α(Ο)ρφίκια Λαψάρνων»

O θρησκευτικός τουρισμός στην προσκυνηματική του μορφή απαντάται στις διάφορες θρησκείες ανά τους αιώνες. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: Για τους Χριστιανούς οι Άγιοι Τόποι, για τους Μουσουλμάνους η Μέκκα, για τους Ινδουϊστές ο Γάγγης ποταμός και λοιπά. Είναι γνωστό ότι το ίδιο γινόταν και στην αρχαία Ελλάδα, όπου λατρευόταν, λ.χ. στους Δελφούς ο Απόλλωνας, στην Επίδαυρο ο Ασκληπιός, στη Δήλο η Άρτεμις, ο Απόλλων και η Λητώ.

Στο νησί μας ασφαλώς και υπήρχαν τέτοια προσκυνήματα, με χαρακτηριστικότερο όλων εκείνο στα Μέσσα, που εικάζεται ότι ήταν Ιερό αφιερωμένο στη λεγόμενη «Λεσβιακή Τριάδα», «Δίας, Διόνυσος και Ήρα». Τούτο χτίστηκε μετά το 332 π.Χ., που ο Μέγας Αλέξανδρος απελευθέρωσε τη Λέσβο από την Περσική κατοχή.

Υπήρχαν όμως και άλλα ιερά και ναοί, όπου λατρεύονταν διάφοροι θεοί, ως ο του Απόλλωνος στη Μυτιλήνη, ο της Αφροδίτης που ήταν στην κορυφή μιας από τις πέντε πόλεις/κράτη, ο της Θερμίας Αρτέμιδος στη Θερμή, ο του Βρησαγενούς Διονύσου στην «άκρα Βρίσα» και ενδεχομένως και άλλα.

Το παλαιότερο όλων, ήταν το ιερό στα Α(Ο)ρφίκια. Τούτο, κατά τον Π. Φραγκέλλη, ήταν ένα Βακχείο. Κατά τον Α. Γονιδέλλη, το Βακχείο αυτό είχε κτισθεί το 10ο με 9ο αιώνα π.Χ. και είχε εξελιχθεί σε σπουδαίο μαντείο-ναό.

Ως ο μύθος αναφέρει, οι Μαινάδες διαμέλισαν τον μυθικό μύστη Ορφέα και την κεφαλή του, μαζί με την τετράχορδη λύρα του, έριξαν στη θάλασσα. Τα κύματα του πελάγους εξέβρασαν αυτά στην εκεί ακτή. Την μεν κεφαλή ενταφίασαν στο εν λόγω Βακχείο, τη δε λύρα ανέθεσαν στο ναό του Απόλλωνος στη Μυτιλήνη (Γονιδέλλης) ή την προσέφεραν οι Αντισσαίοι στον ποιητή και μουσικό Τέρπανδρο (Φραγκέλλης). Η ακτή αυτή, είναι εκείνη που ως και σήμερα φέρει το όνομα Α(Ο)ρφίκια. Τούτο από μόνο του ισχυροποιεί τα του μύθου σχετικά, όπως αναφέρει ο Π. Φραγκέλλης: «…μέσα από τις χιλιετίες, μέχρι σήμερα το τοπωνύμιο ΟΡΦΙΚΙΑ αποτελεί και τον πλέον αδιάψευστο μάρτυρα της παράδοσης».

Τα Βακχεία, ως γνωστόν, ήταν ιερά αφιερωμένα στο Βάκχο, δηλ. το Διόνυσο.

Ο Α. Γονιδέλλης γράφει: «…καθώς γνωρίζουμε, ο θεός (Διόνυσος) λατρευόταν με μεγάλες τιμές στην πόλη (Άντισσα)».

Ο Π. Φραγκέλλης επίσης αναφέρει σχετικά: «Θεωρούμε σκόπιμο να αναφέρουμε ότι στην αρχαία Άντισσα ετελούντο τα Διονύσια με ιδιαίτερη λαμπρότητα». Τούτο το στηρίζει στα απ’ το μεγάλο φιλόσοφο Αριστοτέλη σχετικώς γραφέντα.

Προφανώς η γιορτή αυτή γινόταν σε ιερό του Διονύσου, κάπου στην Αντισσαία επικράτεια. Δεδομένου δε ότι υπήρχε το Βακχείο στα Ορφίκια, τεκμαίρεται ότι τα Διονύσια στην Άντισσα προς τιμή του Βάκχου ή Διονύσου ελάμβαναν χώρα στην εκεί παραθαλάσσια περιοχή. Είναι γνωστό ότι το Βακχείο τούτο, όπου χρησμοδοτούσε η κεφαλή του Ορφέα, είχε αποκτήσει τέτοια και τόση φήμη, που είχε ξεπεράσει ακόμα και το Μαντείο των Δελφών και κόσμος πολύς προσερχόταν στο Ορφικό αυτό Μαντείο για να πάρει χρησμό. Γράφονται τούτα, προκειμένου να ξεκαθαριστεί πως εντός της Αντισσαίας επικράτειας δεν υπήρχε αλλού ιερό του Διονύσου. Αν υπήρχε, ευλογοφανώς θα αναφερόταν σε κάποια αρχαία πηγή.

Τούτων λεχθέντων, τα περί της εορτής του Διονύσου στα Ορφίκια ως ιστορικό δεδομένο, δίδεται απ’ τον μεγάλο φιλόσοφο της αρχαιότητας, τον Αριστοτέλη, στα «Οικονομικά» του, όπου αναλυτικά αναφέρει: «Σωσίπολις ο Αντισσαίος, καθώς η πόλις είχε ανάγκη από χρήματα, γιατί (οι Αντισσαίοι) ήταν συνηθισμένοι να τελούν τα Διονύσια με λαμπρότητα, κατά τα οποία και άλλα πολλά έξοδα έκαναν, ετοιμάζοντας τα καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, και θυσίες πλούσιες (τελούσαν) κι όταν αυτή η γιορτή ήταν έτοιμη, έπεισαν αυτούς, τον μεν Διόνυσο να παρακαλέσουν τον επόμενο χρόνο ν’ αποδώσει τα διπλάσια, αυτά δε αφού συγκεντρώσουν να τα πουλήσουν. Μαζεύτηκαν, λοιπόν, απ’ αυτούς πολλά χρήματα για την αντιμετώπισι της ανάγκης» (μετάφραση Π. Φραγκέλλη).

Θα πρέπει να λεχθεί ότι ο Αριστοτέλης στα «Οικονομικά» του καταγράφει διάφορες περιπτώσεις ως προς το τι έκαναν κατά καιρούς πόλεις και άρχοντες, για να αντιμετωπίσουν επείγουσες οικονομικές τους ανάγκες. Τούτο δε, χωρίς να αναφέρει από πού και πώς είχε τις σχετικές πληροφορίες. Μεταξύ αυτών αναφέρει και τη χρηματοδότηση της Άντισσας για τα Διονύσια από τον Σωσίπολι Αντισσαίο.

Για να καταθέτει ο μεγάλος αυτός φιλόσοφος το γεγονός τούτο λεπτομερώς με τόση ενάργεια και σαφήνεια, εκτιμώ ότι ή του τα αφηγήθηκε κάποιος που γνώριζε τα πράγματα από μέσα ή ο ίδιος ως «προσκυνητής» παρευρέθηκε κάποια φορά στην εορτή των Διονυσίων, στα Ορφίκια. Θα μπορούσε να έχει συμβεί ή το ένα ή το άλλο, λαμβάνοντας υπόψη πως επί διετία, 345-343 π.Χ., αυτός έζησε στη Λέσβο μαζί με τον Ερέσιο μαθητή και διάδοχό του Θεόφραστο. Τότε, που με τις έρευνες και μελέτες του στον Πυρραίο εύριπο (Κόλπος Καλλονής), έθεσε τα θεμέλια της επιστήμης της Βιολογίας και της Βοτανικής. Ο χρόνος δύο ετών είναι εξαιρετικά μεγάλος, ακόμη και για έναν πολυάσχολο ερευνητή φιλόσοφο, στο να μπορέσει να χωρέσει μία επίσκεψή του σε ένα διάσημο ήδη τότε χώρο του νησιού, ως της περίπτωσής μας, κατά τα Διονύσια το Βακχείο στα Ορφίκια. Τούτο είχε ήδη ζωή τεσσάρων - πέντε αιώνων και, όπως προαναφέραμε, είχε αποκτήσει πολύ μεγάλη φήμη.

Για το θέμα των Α(Ο)ρφικίων έχω ασχοληθεί κι άλλες φορές, είτε αρθρογραφώντας είτε απευθύνοντας έγγραφά μου σε ταγούς του νησιού, όπως την π. Περιφερειάρχη Χρ. Καλογήρου το 2015 και τον π. Δήμαρχο Λέσβου Σπ. Γαληνό το 2017. Έγραφα, στον τελευταίο: «Η πρότασή μου για την αξιοποίηση του παγκοσμίως ακατάρριπτου δεδομένου/ρεκόρ της Ιστορίας να έχουμε ονομασία τόπου στο νησί μας που χρησιμοποιείται η ίδια εδώ και 3.000 χρόνια τουλάχιστο: το όνομα Α(Ο)ρφίκια Λαψάρνων Αντίσσης. Τούτο χρειάζεται να γίνει μέσω αποφάσεως του Δ.Σ., σε τρόπο ώστε να αρχίσει η σχετική προβολή του διά των μέσων τουριστικής ανάπτυξης και λοιπά.»

Με αφορμή το παρόν, επαναφέρω αυτή την πρότασή μου, που σήμερα ισχυροποιείται λαμβάνοντας υπόψη το εξαιρετικό γεγονός της προβολής των Διονυσίων στα Α(Ο)ρφίκια από τον μεγάλο Αριστοτέλη, προ 2.500 ετών.

Τάκης Ιορδάνης

4/3/2020