ΟΙ ΠΑΝΑΓΙΕΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
Στη θαυμάσια κρητική εφημερίδα «ΠΑΤΡΙΣ» (8/8/2009) βρήκαμε το παρακάτω πολύστιχο ποίημα (132 στίχοι) του λαϊκού ποιητή Κωστή Λαγουδιανάκη για την Παναγιά, που η κοίμησή της τιμάται τον Αύγουστο. Ιδιαίτερα μας ξάφνιασε η αναφορά και στη δική μας Παναγία, την Παναγία Κρυφτή, στους στίχους 121-122: «Η Παναγία η Κρυφτή στση Λέσβου το Πλωμάρι / του ποδαρόδρομου εκειά είν' όλα ντου θάρρη». Μόνο που η δικιά μας Παναγιά δεν γιορτάζει στις 15 Αυγούστου, αλλά τη Δευτέρα μετά την Κυριακή του Θωμά. Το καλοκαίρι βέβαια δέχεται τους περισσότερους επισκέπτες, αρκεί να μη φοβούνται τον ποδαρόδρομο! Ο συμπαθής Κρητικός στιχουργός μάλλον δεν θα γνωρίζει πως τώρα, με τη διάνοιξη αμαξιτού χωματόδρομου, η από στεριάς πρόσβαση είναι πολύ ευκολότερη κι ο επισκέπτης πρέπει να περπατήσει μόνο για ένα τέταρτο στο κατηφορικό/ανηφορικό μονοπάτι. Θα αποζημιωθεί όμως από την ομορφιά του γραφικού εξωκκλησιού και του θαλασσινού τοπίου.
Για σένα Παναγία μου κερί ο κάθε στίχος
Αποσπερίδες και βάιζα
του Κωστή Λαγουδιανάκη
Άγουστος, μήνας ο καλός, ο πρωτοκανακάρης
Άγουστος, Μήνας Παναγιάς είν' ο «δεκαπεντάρης».
Την εορτή την ξέκορφη για τη χριστιανοσύνη
ο Άγουστος διαρμίζεται κι όλη η ρωμιοσύνη.
Ο Άγουστος τσι μέρες του τσι πρώτες δεκαπέντε
στση Παναγίας την Κοίμηση εκειά βάνει αμέντε τ '.
Ανεμπουκώνει ο Άγουστος τσι δεκαπέντε μέρες
τση Παναγίας τση Κοίμησης προσκυνοθυγατέρες.
Η Παναγία ρέχτηκε τον Άγουστο το μήνα
η Κοίμηση τζη να σκορπά τση πίστης ηλιαχτίνα.
Κερί στη Μάννα-Παναγιά η Ελλάδα όλη άφτει
σέβος στη Μάννα του Χριστού και στην ολπίδα ξάφτει.
Κερί στη Μάννα-Παναγιά, κερί και στην ολπίδα
κερί και στην παρηγοριά, στση πίστης τη θυρίδα.
Για σένα Παναγία μου κερί ο κάθε στίχος!
που το κακό οντέ χύνεται κάστρο είσαι και τείχος.
Τ' Αγούστου είναι ψηλόρανη δέκατη πέμπτη μέρα
που εορτή «των Ουρανών» έχει η «Πλατυτέρα».
Το «Πάσχα του καλοκαιριού» τση προσευχής καμπάνα
για την Υπεραγία εδά χτυπά τη δροσομάννα.
Η Στρατηγός Υπέρμαχος παρηγοριά των θρήνων
και η Ελευθερώτρια «εκ παντοίων με κινδύνων».
Του ουρανού Παντάνασσα, Παντάνασσα τση ζήσης
αχτίνα είσαι υπέρλαμπρη, νερό κρουσταλλοβρύσης.
Τση Παναγίας τ' όνομα ανεζητά τ'αχείλι
οντέ σκουπίζει δάκρυα του ζόρε το μαντίλι.
Στση Παναγίας τ'όνομα ανεγκολλά το στόμα
του κουρασμένου, του φτωχού και του αρρώστου στρώμα.
Στση ζήσης τσι κακοβολιές, στην όφκαιρη καρδιά μας
εσυ 'σαι τ'αποκούμπι μας, είσαι η «Παναγιά μας».
Του κόσμου η παρακάλεση είναι για όνομή σου
του κόσμου μαντατοφοριές για το Μονογενή σου.
Κάθε παιδί στην εμπασά του πόνου οντέ νεδιάζει
«βλέπε το Παναγία μου» η μάννα ντου φωνιάζει.
Του πονεμένου, τ'αρφανού, τ'άδικου, τ'αρρωστάρη
εσύ 'σαι τ'αναντράνισμα, εσύ το φυλαχτάρι.
Πίστη, λατρεία του λαού, το σέβος του φουντάνα
για τη Μαρία, την Παναγιά, για του Θεού τη Μάννα.
Η πίστη για την Παναγιά δε λείβγετ' ένα δράμι
κι είναι και πίστη στον Υγιό και στο Θεό αντάμι.
Στα γόνατα που σέρνουνται δροσολογά η πίστη
για τη Μητέρα του θεού, του σύμπαντος το χτίστη.
Τα κλάηματα, τα στρούσια, οι ασκονταμοί κι οι πόνοι
στση Παναγιάς τη μ-παρασθιά λιώνουνε σαν το χιόνι.
Στο κόνισμά σου Παναγιά χέρα και γιουλουχτάνι,
στο κόνισμά σου Παναγιά κάθε καρδιά λιβάνι.
Ένα χωριό, η Γεθσημανή, και ένας άδειος τάφος
τση πίστης τση Παναγίας εκειά ψηλώνει ο τράφος.
Δοξαστικό 'ναι το σπερνό στση Παναγιάς τη χάρη
ήχοι οχτώ συγκάρταλοι ψάλλουνε το τροπάρι.
Κάθε ορθόδοξη εκκλησά τα εδικά σου φώτα
δεξά 'ναι και λαμπυριστά 'ποτην Αγία Πόρτα.
Οι ύμνοι οι αρίφνητοι δε στένουνται ψιχάλι
να υμνολογούν πνεματικά τση Παναγιάς τα κάλλη.
Η τέχνη η ορθόδοξη κι η ορθόδοξη η χέρα
μ' αρίφνητα κονίσματα τιμά την Πλατυτέρα.
Η τέχνη η ζγουραφική είναι δοξολογία
«υψηλοτέρα ουρανών, Δέσποινα Παναγία».
Ονόματα λοήσιμα το γλωσσικό λογάρι
ξυφαίνει για τση Παναγιάς τση Δέσποινας τη χάρη.
Ονόματα λοήσιμα τση πλέκει κολαΐνα
απού 'ναι μοσκομύριστα πίστης και σέβους κρίνα.
Κάθε γωνιά τ'ς Ελλάδας μας εκκλησά και ρημοκκλήσι
τση Παναγίας εορτή είναι και αγιομήσι.
Στ' ανάπλαγα στο Βέρμιο το νάμι τζη γροικάται
η Παναγία Σουμελά τον Πόντο ανεστοράται.
Η Παναγία Βλαχερνών στση Πόλης την αγκάλη
κουρούντιση αλλοτεσινή να μη γενεί καψάλι.
Η Παναγιά Σκουπιώτισσα απού την Προποντίδα
χωριό τζη τα Σκουπιά κι εδά Χαλκιδικής αγίδα.
Στση Τήνου η Μεγαλόχαρη απάνω το παπούρι
γόνατα στ' ανεβόλεμα τάματα είναι πούρι.
Η Κυρά Παναγιά νησί είναι με μοναστήρι
στση Αλοννήσου τα βορνά χτυπά το σημαντήρι.
Η Άρτα Παρηγορήτισσα, ναό του Βυζαντίου
αλλότες Ευαγγελισμός, εδά χρεία μουσείου.
Ζάλα του ποταμού Σκυλά και νοτικό σπηλιάρι
στην Κάσο Ποταμίτισσας τση Παναγίας θάρρη.
Η Γεθσημανή και ο ναός τση Κοίμησης μαντάτο
Ιεροσολυμίτισσα, εικόνα τω θαυμάτω.
Η Εκατονταπυλιανή η τρίπαλια στην Πάρο
το πρώτο οι ισαπόστολοι στο χτίρι τζη καπάρο.
Μαρκόπουλο Κεφαλλονιάς απού δεν πιάνει αφούσα
φιδάκια σταυροκέφαλα και Παναγιά Φιδούσα.
Μιά εκκλησά να 'χει κουμπέ η Καστοριά πρεπίζει
και τη μια Κουμπελίδικη την εκκλησά βαφτίζει.
Νοσοκομείο πατρινό για κάθε αρρωστάρη
κι η Παναγιά βοήθεια εκειά προσκυνητάρι.
Στη Ναύπακτο και στα βορνά, στο δάσος, στσι ντρυάδες
η Παναγία Βαρνάκοβα βλογά στσ'αναμεσάδες.
Στη Μύκονο, στο κάστρο τζη, απού κατά το παραπόρτι
τση Παραπορτιανής εκειά σάντολος με το φώτι.
Στην Άντρο θάμα, τση στεγής πέμπει εκειά τα ξύλα
κι ετσά τση Θεοσκέπαστης σπηλιάς άφτει καντήλα.
Στη Τζια παπούρι κι αγκρεμός και η φανειά τ'ς εικόνας
τση Παναγίας Καστριανής εκειά ο διαλεγώνας.
Η Παναγιά η Καρδιώτισσα στσι Πάνω τσι Αρχάνες
στο "Καρυδάκι" εδά χτυπά τσι χάλαβρες καμπάνες.
Η Τρύπα η Αιγιώτισσα και τα πολλά τα σκαλούνια
κι η Παναγία Τρυπητή οθέ ντα κορφοβούνια.
Στη Ρόδο, στ'ασκιανού ριζά, στ' αόρι, στο Σκιάδι
η Παναγία Σκιαδενή καντήλι άφτει με λάδι.
Του Μαλεβού το ξέκορφο, του Πάρνωνα κορώνα
η Παναγία Μαλεβή θαματουργή εικόνα.
Η Κοίμηση στα Βρέσθενα, στη στράτα οθέ ντη Σπάρτη
τση Βρεσθενίτισσας εκειά τση Παναγιάς τ' αμάτι.
Χαράκια έχει θέμελα, ξανθιώτικα σφεντάμια
η Παναγία η Καλαμού βρέθηκε στα καλάμια.
Η Αθήνα στην Οδό Ερμού έχει και πίστης νέα
η Παναγία είν' εκειά, είν'η Καπνικαρέα.
Λαγού ξετρύπι και χωσά και η Θεσσαλονίκη
η Παναγιά Λαγουδιανή βάνει εκειά σταλίκι.
Στη Λήμνο αορίτικο χαράκι με σπηλιάρι
τση Κακαβιώτισσας εκειά τση Παναγιάς τ'αχνάρι.
Στη Ρόδο αορίτικη του σέβους η μπιμπίκα
εκειά θυμιάζει και βλογά η Παναγιά η Τσαμπίκα.
Η Σίφνος δεκαπεντάγουστου κερί κι η Σίφνος άφτει
άφτει τση Παναγίας τση απού 'ναι η Πουλάτη.
Η Παναγία η Κερά τση Κρήτης έχει νάμι
και το χωριό τζη τ'όνομα πρεπίζει το αντάμι.
Η Παναγία η Κρυφτή στση Λέσβου το Πλωμάρι
του ποδαρόδρομου εκειά είν' όλα ντου τα θάρρη.
Τση Κύθνου τα ψαράδικα του καναλιού τα ζάλα
κόνισμα μέσ'απ'τα νερά η Παναγιά η Κανάλα.
Οι Σπέτσες στσ' επανάστασης, στση λευτεριάς τη στράτα
και από κεια αποκρατεί η Παναγιά η Αρμάτα.
Ω! Παναγία των Χερουβείμ είσ' η τιμιοτέρα
τον κάθα δούλο σου πιστό βαστάς από τη χέρα.
Ω! Παναγία των Σεραφείμ είσ'η ενδοξοτέρα
και το καράβι τση ζωής απού δεν πιάνει ξέρα.
Ω! Παναγιά Καρδιώτισσα! Ω! Παναγιά Ελεούσα!
να κατά το ραέτι σου στη γης τα ελέη σου τα πλούσα.
Άγουστος, Μήνας Παναγιάς είν' ο «δεκαπεντάρης».
Την εορτή την ξέκορφη για τη χριστιανοσύνη
ο Άγουστος διαρμίζεται κι όλη η ρωμιοσύνη.
Ο Άγουστος τσι μέρες του τσι πρώτες δεκαπέντε
στση Παναγίας την Κοίμηση εκειά βάνει αμέντε τ '.
Ανεμπουκώνει ο Άγουστος τσι δεκαπέντε μέρες
τση Παναγίας τση Κοίμησης προσκυνοθυγατέρες.
Η Παναγία ρέχτηκε τον Άγουστο το μήνα
η Κοίμηση τζη να σκορπά τση πίστης ηλιαχτίνα.
Κερί στη Μάννα-Παναγιά η Ελλάδα όλη άφτει
σέβος στη Μάννα του Χριστού και στην ολπίδα ξάφτει.
Κερί στη Μάννα-Παναγιά, κερί και στην ολπίδα
κερί και στην παρηγοριά, στση πίστης τη θυρίδα.
Για σένα Παναγία μου κερί ο κάθε στίχος!
που το κακό οντέ χύνεται κάστρο είσαι και τείχος.
Τ' Αγούστου είναι ψηλόρανη δέκατη πέμπτη μέρα
που εορτή «των Ουρανών» έχει η «Πλατυτέρα».
Το «Πάσχα του καλοκαιριού» τση προσευχής καμπάνα
για την Υπεραγία εδά χτυπά τη δροσομάννα.
Η Στρατηγός Υπέρμαχος παρηγοριά των θρήνων
και η Ελευθερώτρια «εκ παντοίων με κινδύνων».
Του ουρανού Παντάνασσα, Παντάνασσα τση ζήσης
αχτίνα είσαι υπέρλαμπρη, νερό κρουσταλλοβρύσης.
Τση Παναγίας τ' όνομα ανεζητά τ'αχείλι
οντέ σκουπίζει δάκρυα του ζόρε το μαντίλι.
Στση Παναγίας τ'όνομα ανεγκολλά το στόμα
του κουρασμένου, του φτωχού και του αρρώστου στρώμα.
Στση ζήσης τσι κακοβολιές, στην όφκαιρη καρδιά μας
εσυ 'σαι τ'αποκούμπι μας, είσαι η «Παναγιά μας».
Του κόσμου η παρακάλεση είναι για όνομή σου
του κόσμου μαντατοφοριές για το Μονογενή σου.
Κάθε παιδί στην εμπασά του πόνου οντέ νεδιάζει
«βλέπε το Παναγία μου» η μάννα ντου φωνιάζει.
Του πονεμένου, τ'αρφανού, τ'άδικου, τ'αρρωστάρη
εσύ 'σαι τ'αναντράνισμα, εσύ το φυλαχτάρι.
Πίστη, λατρεία του λαού, το σέβος του φουντάνα
για τη Μαρία, την Παναγιά, για του Θεού τη Μάννα.
Η πίστη για την Παναγιά δε λείβγετ' ένα δράμι
κι είναι και πίστη στον Υγιό και στο Θεό αντάμι.
Στα γόνατα που σέρνουνται δροσολογά η πίστη
για τη Μητέρα του θεού, του σύμπαντος το χτίστη.
Τα κλάηματα, τα στρούσια, οι ασκονταμοί κι οι πόνοι
στση Παναγιάς τη μ-παρασθιά λιώνουνε σαν το χιόνι.
Στο κόνισμά σου Παναγιά χέρα και γιουλουχτάνι,
στο κόνισμά σου Παναγιά κάθε καρδιά λιβάνι.
Ένα χωριό, η Γεθσημανή, και ένας άδειος τάφος
τση πίστης τση Παναγίας εκειά ψηλώνει ο τράφος.
Δοξαστικό 'ναι το σπερνό στση Παναγιάς τη χάρη
ήχοι οχτώ συγκάρταλοι ψάλλουνε το τροπάρι.
Κάθε ορθόδοξη εκκλησά τα εδικά σου φώτα
δεξά 'ναι και λαμπυριστά 'ποτην Αγία Πόρτα.
Οι ύμνοι οι αρίφνητοι δε στένουνται ψιχάλι
να υμνολογούν πνεματικά τση Παναγιάς τα κάλλη.
Η τέχνη η ορθόδοξη κι η ορθόδοξη η χέρα
μ' αρίφνητα κονίσματα τιμά την Πλατυτέρα.
Η τέχνη η ζγουραφική είναι δοξολογία
«υψηλοτέρα ουρανών, Δέσποινα Παναγία».
Ονόματα λοήσιμα το γλωσσικό λογάρι
ξυφαίνει για τση Παναγιάς τση Δέσποινας τη χάρη.
Ονόματα λοήσιμα τση πλέκει κολαΐνα
απού 'ναι μοσκομύριστα πίστης και σέβους κρίνα.
Κάθε γωνιά τ'ς Ελλάδας μας εκκλησά και ρημοκκλήσι
τση Παναγίας εορτή είναι και αγιομήσι.
Στ' ανάπλαγα στο Βέρμιο το νάμι τζη γροικάται
η Παναγία Σουμελά τον Πόντο ανεστοράται.
Η Παναγία Βλαχερνών στση Πόλης την αγκάλη
κουρούντιση αλλοτεσινή να μη γενεί καψάλι.
Η Παναγιά Σκουπιώτισσα απού την Προποντίδα
χωριό τζη τα Σκουπιά κι εδά Χαλκιδικής αγίδα.
Στση Τήνου η Μεγαλόχαρη απάνω το παπούρι
γόνατα στ' ανεβόλεμα τάματα είναι πούρι.
Η Κυρά Παναγιά νησί είναι με μοναστήρι
στση Αλοννήσου τα βορνά χτυπά το σημαντήρι.
Η Άρτα Παρηγορήτισσα, ναό του Βυζαντίου
αλλότες Ευαγγελισμός, εδά χρεία μουσείου.
Ζάλα του ποταμού Σκυλά και νοτικό σπηλιάρι
στην Κάσο Ποταμίτισσας τση Παναγίας θάρρη.
Η Γεθσημανή και ο ναός τση Κοίμησης μαντάτο
Ιεροσολυμίτισσα, εικόνα τω θαυμάτω.
Η Εκατονταπυλιανή η τρίπαλια στην Πάρο
το πρώτο οι ισαπόστολοι στο χτίρι τζη καπάρο.
Μαρκόπουλο Κεφαλλονιάς απού δεν πιάνει αφούσα
φιδάκια σταυροκέφαλα και Παναγιά Φιδούσα.
Μιά εκκλησά να 'χει κουμπέ η Καστοριά πρεπίζει
και τη μια Κουμπελίδικη την εκκλησά βαφτίζει.
Νοσοκομείο πατρινό για κάθε αρρωστάρη
κι η Παναγιά βοήθεια εκειά προσκυνητάρι.
Στη Ναύπακτο και στα βορνά, στο δάσος, στσι ντρυάδες
η Παναγία Βαρνάκοβα βλογά στσ'αναμεσάδες.
Στη Μύκονο, στο κάστρο τζη, απού κατά το παραπόρτι
τση Παραπορτιανής εκειά σάντολος με το φώτι.
Στην Άντρο θάμα, τση στεγής πέμπει εκειά τα ξύλα
κι ετσά τση Θεοσκέπαστης σπηλιάς άφτει καντήλα.
Στη Τζια παπούρι κι αγκρεμός και η φανειά τ'ς εικόνας
τση Παναγίας Καστριανής εκειά ο διαλεγώνας.
Η Παναγιά η Καρδιώτισσα στσι Πάνω τσι Αρχάνες
στο "Καρυδάκι" εδά χτυπά τσι χάλαβρες καμπάνες.
Η Τρύπα η Αιγιώτισσα και τα πολλά τα σκαλούνια
κι η Παναγία Τρυπητή οθέ ντα κορφοβούνια.
Στη Ρόδο, στ'ασκιανού ριζά, στ' αόρι, στο Σκιάδι
η Παναγία Σκιαδενή καντήλι άφτει με λάδι.
Του Μαλεβού το ξέκορφο, του Πάρνωνα κορώνα
η Παναγία Μαλεβή θαματουργή εικόνα.
Η Κοίμηση στα Βρέσθενα, στη στράτα οθέ ντη Σπάρτη
τση Βρεσθενίτισσας εκειά τση Παναγιάς τ' αμάτι.
Χαράκια έχει θέμελα, ξανθιώτικα σφεντάμια
η Παναγία η Καλαμού βρέθηκε στα καλάμια.
Η Αθήνα στην Οδό Ερμού έχει και πίστης νέα
η Παναγία είν' εκειά, είν'η Καπνικαρέα.
Λαγού ξετρύπι και χωσά και η Θεσσαλονίκη
η Παναγιά Λαγουδιανή βάνει εκειά σταλίκι.
Στη Λήμνο αορίτικο χαράκι με σπηλιάρι
τση Κακαβιώτισσας εκειά τση Παναγιάς τ'αχνάρι.
Στη Ρόδο αορίτικη του σέβους η μπιμπίκα
εκειά θυμιάζει και βλογά η Παναγιά η Τσαμπίκα.
Η Σίφνος δεκαπεντάγουστου κερί κι η Σίφνος άφτει
άφτει τση Παναγίας τση απού 'ναι η Πουλάτη.
Η Παναγία η Κερά τση Κρήτης έχει νάμι
και το χωριό τζη τ'όνομα πρεπίζει το αντάμι.
Η Παναγία η Κρυφτή στση Λέσβου το Πλωμάρι
του ποδαρόδρομου εκειά είν' όλα ντου τα θάρρη.
Τση Κύθνου τα ψαράδικα του καναλιού τα ζάλα
κόνισμα μέσ'απ'τα νερά η Παναγιά η Κανάλα.
Οι Σπέτσες στσ' επανάστασης, στση λευτεριάς τη στράτα
και από κεια αποκρατεί η Παναγιά η Αρμάτα.
Ω! Παναγία των Χερουβείμ είσ' η τιμιοτέρα
τον κάθα δούλο σου πιστό βαστάς από τη χέρα.
Ω! Παναγία των Σεραφείμ είσ'η ενδοξοτέρα
και το καράβι τση ζωής απού δεν πιάνει ξέρα.
Ω! Παναγιά Καρδιώτισσα! Ω! Παναγιά Ελεούσα!
να κατά το ραέτι σου στη γης τα ελέη σου τα πλούσα.
ΓΛΩΣΣΑΡΙ
-αγιομήσι (το) = το θρησκευτικό πανηγύρι.
-Άγουστος (ο) = ο Αύγουστος.
-αλλοτεσινός = περασμένος.
-αμέντε (βάνω) = προσέχω, επαγρυπνώ.
-αναντράνισμα (το) = η ενδυνάμωση.
-ανεβόλεμα (το) = η ανηφόρα.
-ανεγκολλώ-ούμαι = προσκολλούμαι.
-ανεμπουκώνω = ανασηκώνω τα μανίκια, για να αρχίσω κάποια εργασία, προετοιμάζομαι.
-ανεστορούμαι = ενθυμούμαι.
-αντάμι = μαζί.
-αποκρατώ = κατάγομαι.
-αρίφνητος = αναρίθμητος, αμέτρητος.
-αρφανός = ορφανός.
-ασκιανός (ο) = η σκιά.
-ασκονταμός (ο) = το σκόνταμμα.
-αφούσα (η) = η αγωνία, η ψυχική δυσφορία.
-άφτει = ανάβει.
-αχείλι = το χείλος.
-γιουλουχτάνι (το) = το μυροδοχείο.
-γροικάται = ακούγεται, φημολογείται.
-διαρμίζομαι = τακτοποιώ, συγυρίζω.
-δράμι (το) = υποδιαίρεση οκάς (1 οκά = 400 δράμια).
-εμπασά (η) = η είσοδος.
-ζόρες (ο) = η δυσκολία.
-θυρίδα (η) = τρύπα σε πετρόχτιστο τοίχο.
-κακοβολιά (η) = η δύσβατη διάβαση.
-καπάρο (το) = η προκαταβολή.
-καψάλι (το) = η καταστροφή από πυρκαγιά.
-κολαΐνα (η) = η αρμαθιά.
-κόνισμα (το) = η ιερή εικόνα.
-κουμπές (ο) = ο τρούλος.
-κουρούντιση (η) = η προστασία.
-λείβγεται = υπολείπεται.
-λογάρι (το) = ο θησαυρός.
-λοήσιμα = ποικίλα.
-μαντατοφοριά (η) = η παραγγελία.
-μπιμπίκα (η) = η προεξοχή.
-νάμι (το) = η φήμη, το καλό όνομα.
-νεδιάζω = εμφανίζομαι.
-ντρυς (ο) = ο δρυς, η βελανιδιά.
-ξάφτω = υποβοηθώ τη φωτιά κατά ανάψει.
-ξέκορφο (το) = το πιο ψηλό σημείο, υπέρτατο.
-ολπίδα (η) = η ελπίδα.
-οντέ = όταν.
-όφκαιρος = άδειος.
-παπούρι (το) = ο λοφίσκος.
-παρασθιά (η) = το τζάκι, η εστία φωτιάς.
-πούρι = ασφαλώς.
-πρεπίζω = τιμώ και εκτιμώ.
-ραέτι (το) = η φιλοξενία προς τον επισκέπτη με παροχή φαγητού.
-ρέγομαι = ορέγομαι, προτιμώ με ευχαρίστηση.
-ριζά (τα) = οι πρόποδες βουνού.
-σάντολος (ο) = ο νονός.
-σέβος (το) = ο σεβασμός.
-σκαλούνι (το) = το σκαλοπάτι.
-σπερνό (το) = ο εσπερινός.
-σταλίκι (το) = το σημάδι διάκρισης των ορίων γειτονικών αγροτεμαχίων, ορόσημο.
-στένομαι = σταματώ.
-στρούσια (τα) = οι κακουχίες.
-συγκάρταλοι = με όλα τους τα υπάρχοντα.
-τρίπαλιος = παμπάλαιος.
-υγιός (ο) = ο υιός.
-φανειά (η) = η εμφάνιση.
-φουντάνα (επί υγρών) = ορμητικά.
-φώτι (το) = το χρυσό σταυρουλάκι της βάφτισης, δώρο του νονού.
-χάλαβρα (τα) = τα ερείπια.
-χρεία (η) = η ανάγκη.
-χύνομαι = επιτίθεμαι, εφορμώ.
-χωσά (η) = το κρύψιμο.
-ψηλόρανα = ψηλά ως τον ουρανό.
-ψιχάλι = ελάχιστο, καθόλου.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου