ΜΕΡΟΣ Α΄: ΡΩΜΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ( 146 π.Χ. – 330 π.Χ. )
Κεφ. 1ο : Το Ρωμαϊκό Κράτος στα μέσα του 2ου αι. π. Χ.
Στα μέσα του 2ου αι. π.Χ. η Ρώμη είχε γίνει η μεγαλύτερη δύναμη, μετά από πολλούς κατακτητικούς πολέμους. Έτσι, από μικρό αγροτικό κράτος (Λάτιο), μετατράπηκε σε πανίσχυρο και απέραντο imperium. Oι μεγάλες κατακτήσεις της Ρώμης είχαν για τους Ρωμαίους σαν συνέπεια να αλλάξουν πολλά στην πολιτική, κοινωνική και οικονομική ζωή και στον πολιτιστικό τομέα.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΤΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ
Α΄. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ
Θ ε τ ι κ έ ς:
1. Απόκτηση απέραντων κτήσεων και πλουτισμός από λεηλασίες, φόρους και εκμετάλλευση των κατακτημένων.
2. Ανάπτυξη εμπορίου και βιοτεχνίας – εισαγωγές φτηνών προϊόντων.
3. Ανάπτυξη χρηματιστικών επιχειρήσεων (κατασκευή δημόσιων έργων, τοκογλυφία, εκμετάλλευση φόρων των κατακτημένων περιοχών από δημοσιώνες και άλλους.
4. Αύξηση εργατικών χεριών, από τη χρησιμοποίηση πλήθους δούλων, κυρίως αιχμαλώτων από πολέμους, και μείωση αμοιβής εργατών. Αυτό έκανε πολύ πλούσιους μερικούς Ρωμαίους.
Α ρ ν η τ ι κ έ ς:
1. Εγκατάλειψη γης, λόγω μακρόχρονης απουσίας Ρωμαίων σε εκστρατείες.
2. Οικονομική εξαθλίωση φτωχών Ρωμαίων – χρεωκοπία – τοκογλυφία – αδυναμία πληρωμής χρεών και τόκων.
3. Εξαφάνιση μικροϊδιοκτησίας και δημιουργία μεγάλων ιδιοκτησιών (λατιφούντια).
4. Ανεργία ελεύθερων φτωχών Ρωμαίων και μείωση αμοιβής της εργασίας, λόγω χρησιμοποίησης δούλων στις εργασίες.
5. Πτώση τιμών αγροτικών προϊόντων, λόγω εισαγωγής πολύ φτηνών προϊόντων από τις κατακτημένες περιοχές.
Γενική διαπίστωση: Οι πολύχρονοι κατακτητικοί πόλεμοι των Ρωμαίων έκαναν τους φτωχούς φτωχότερους και τους πλούσιους πλουσιότερους.
Β΄. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ – ΗΘΙΚΕΣ
Θ ε τ ι κ έ ς:
1. Αύξηση της δύναμης του ρωμαϊκού κράτους, απέραντες κτήσεις και πλούτη.
2. Διαμόρφωση νέων κοινωνικών τάξεων:
α) Τάξη Συγκλητικών (οικονομική βάση τα λατιφούντια, οι μεγάλες ιδιοκτησίες γης).
β) Τάξη Ιππέων (οικονομική βάση το χρήμα, που προερχόταν κυρίως από χρηματιστικές επιχειρήσεις).
γ) Λαός της Ρώμης (πολυπληθής τάξη: αγρότες άκληροι, μικροτεχνίτες και εργάτες, άνεργοι που στηρίζονται στις κρατικές διανομές τροφίμων και στις δωρεές των πλουσίων, που τους χρησιμοποιούσαν, τους εκμεταλλεύονταν και αγόραζαν την ψήφο τους. Έτσι, ο λαός έχασε την αξιοπρέπεια, την πολιτική και ηθική συνείδησή του και συνεχώς βυθιζόταν όλο και περισσότερο στη φτώχεια, τη διαφθορά την εξαθλίωση).
δ) Δούλοι (άνθρωποι–αντικείμενα (res), χωρίς προσωπική ελευθερία και χωρίς κανένα δικαίωμα).
Α ρ ν η τ ι κ έ ς:
1. Απώλειες σε έμψυχο υλικό (από σκοτωμούς και αιχμαλωσίες).
2. Μεγάλη κοινωνική ανισότητα μεταξύ φτωχών και πλουσίων Ρωμαίων.
3. Οικονομική και ηθική εξαθλίωση λαού Ρώμης: φτώχεια – ανεργία – εκμετάλλευση λαού από ισχυρούς – διαφθορά.
4. Απώλεια πολιτικής συνείδησης του ρωμαϊκού λαού Þ πώληση ψήφου.
5. Αύξηση δούλων – απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσής τους – μίσος – παθητική αντίσταση – συχνές εξεγέρσεις.
6. Συχνές αναστατώσεις πολιτικές και κοινωνικές από τη σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των κοινωνικών τάξεων και των πολιτικών.
7. Έλλειψη ανθρωπισμού – σκληρότητα – καταπίεση λαού, δούλων και υπόδουλων από τους ισχυρούς Þ αδικία – εκμετάλλευση.
8. Νεοπλουτισμός – έλλειψη μέτρου στη χρήση του πλούτου και υιοθέτηση ξένων συνηθειών. Διαφθορά των ηθών – χλιδή – φιληδονία – ακολασία – φθορά πατροπαράδοτων ηθών και αξιών (αυστηρότητα, πίστη, απλότητα κ.ά.).
Γ΄. Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Τ Ι Κ Ε Σ
Θ ε τ ι κ έ ς:
1. Γνωριμία με ξένους πολιτισμούς ανώτερους από το ρωμαϊκό πολιτισμό κι αφομοίωση πολλών στοιχείων απ’ αυτούς.
2. Επαφή Ρωμαίων με τον ελληνικό πολιτισμό Þ θαυμασμός Þ μίμηση.
3. Πνευματική και καλλιτεχνική κίνηση στη Ρώμη, λόγω μεταφοράς πολλών σοφών και καλλιτεχνών.
4. Διάδοση του ελληνικού πνεύματος και της ελληνικής γλώσσας – μεταφράσεις ελληνικών έργων στη λατινική γλώσσα.
5. Καλλιέργεια λατινικής γλώσσας και διαμόρφωση λατινικής λογοτεχνίας.
6. Στολισμός της Ρώμης και άλλων πόλεων και κατοικιών πλουσίων με καλλιτεχνικούς θησαυρούς, που άρπαξαν από κατακτημένες χώρες.
Α ρ ν η τ ι κ έ ς:
1. Βάρβαρη και ληστρική συμπεριφορά των Ρωμαίων, που λεηλάτησαν και άρπαξαν και μετέφεραν στη Ρώμη και οικειοποιήθηκαν τα πιο όμορφα καλλιτεχνήματα και τους πιο μορφωμένους ανθρώπους.
2. Αποκοπή από τη ρωμαϊκή παράδοση και υιοθέτηση ξένων ιδεών και ηθών, που δεν κατάφεραν να τα αφομοιώσουν πλήρως, γι’ αυτό και υπήρξαν πάντοτε πολιτιστικά κατώτεροι από τους υπόδουλους σ’ αυτούς λαούς.
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ
Οι μεγάλες κατακτήσεις των Ρωμαίων είχαν πολλές και σοβαρές συνέπειες στη ζωή και στο χαρακτήρα των ίδιων των Ρωμαίων, οι οποίοι, από ολιγάριθμος γεωργικός φιλόπονος λαός, μετατράπηκαν σε καταπιεστικούς κατακτητές, φιλήδονους και ιμπεριαλιστές. Αλλά και για τους κατακτημένους λαούς η επέκταση των Ρωμαίων σε δύση κι ανατολή ήταν καθοριστική και επώδυνη, αφού από ελεύθεροι έγιναν δούλοι της μοναδικής υπερδύναμης, της Ρώμης. Στα μέσα του 2ου π.Χ. αι., ο αρχαίος κόσμος έχει ήδη αλλάξει. η Μεσόγειος έχει γίνει ρωμαϊκή θάλασσα (mare nostrum), που γύρω της απλώνεται απέραντο και πανίσχυρο το ρωμαϊκό imperium. Μοναδική ελπίδα για τη σωτηρία από την ύβρη και το δίκαιο του ισχυρού ο Πολιτισμός…
z
Αιώνες μετά, η ιστορία επαναλαμβάνεται με άλλους πρωταγωνιστές. Οι ισχυροί αδικούν, οι καταπιεσμένοι λαοί πάσχουν. Το πνεύμα του ανθρώπου μένει ακόμα φυλακισμένο μέσα στην ύλη του πρωτόγονου ζώου. Η ψυχή του διψά ακόμα για Δικαιοσύνη…
Οι ιστορικοί συνεχίζουν να καταγράφουν τις βιαιότητες. Στα σχολειά οι μαθητές συνεχίζουν να αναζητούν στα βιβλία τα αίτια και τις συνέπειες των ανθρωπίνων πράξεων. Η κατάκτηση του Αγαθού είναι ακόμα άπιαστο ιδανικό. Οι καιροί ου μενετοί…
z
ΜΕΡΟΣ Α΄: ΡΩΜΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ( 146 π.Χ. – 330 π.Χ. )
Κεφ. 2ο: ΕΜΦΥΛΙΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ (αρχές 1ου αι. – 31 π.Χ.) - ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Ι. ΓΑΪΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΚΑΙ ΛΕΥΚΙΟΣ ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ ΣΥΛΛΑΣ
1) 111 – 105 π.Χ.: πόλεμος κατά του Ιουγούρθα, βασιλιά της Νουμιδίας (Μάριος – ταμίας του ο Σύλλας).
2) 103 – 101 π.Χ.: πόλεμος κατά των Κίμβρων και των Τευτόνων, γειτονικών λαών (Μάριος).
3) Στρατιωτική μεταρρύθμιση Μάριου, αρχηγού δημοκρατικών: α) Αλλαγές στο σύστημα στρατολόγησης: γίνεται εθελοντικό και δεν απαιτείται, όπως παλιά, να έχει περιουσία ο Ρωμαίος πολίτης που θέλει να καταταγεί στο στρατό. β) Η θητεία διαρκεί 16 χρόνια. γ) Οι στρατιώτες παίρνουν μισθό, μερίδιο από τα λάφυρα και, μετά την αποστράτευσή τους, ως βετεράνοι, παίρνουν γεωργικό κλήρο.
Θετικές συνέπειες:
α) Λύση προβλήματος ανεργίας μερικώς, με την κατάταξη πολλών ακτημόνων και ανέργων πολιτών στο στρατό.
β) Συγκρότηση στρατού από έμπειρους και καλά γυμνασμένους πολίτες.
γ) Αποκατάσταση βετεράνων του ρωμαϊκού στρατού με γεωργικό κλήρο.
Αρνητικές συνέπειες:
α) Ο ρωμαϊκός στρατός από πατριωτικός γίνεται επαγγελματικός.
β) Ο πόλεμος, η βία και οι αρπαγές γίνονται μέσο βιοπορισμού των φτωχότερων πολιτών, γεγονός που οδηγεί σε ηθική εξαθλίωση.
γ) Ο στρατός γίνεται πειθήνιο όργανο αδίστακτων φιλόδοξων στρατιωτικών διοικητών, οι οποίοι τον χρησιμοποιούν για την επίτευξη των προσωπικών τους πολιτικών φιλοδοξιών Þ Ο στρατός μετατρέπεται σε πολιτική δύναμη.
4) 91 – 88 π.Χ.: Συμμαχικός πόλεμος: Αιτία: Απαίτηση Ιταλών συμμάχων Ρώμης να πάρουν δικαιώματα Ρωμαίου πολίτη. Αποτέλεσμα: Νίκησε η Ρώμη, αλλά, επειδή υπήρχαν εσωτερικοί και εξωτερικοί κίνδυνοι, για το συμφέρον της, το 87 π.Χ. παραχώρησε δικαιώματα Ρωμαίου πολίτη σε όλους τους ελεύθερους Ιταλούς κι έγινε η πρωτεύουσα του ρωμαϊκού κράτους της Ιταλίας. Για το λόγο αυτό, ο Συμμαχικός πόλεμος θεωρείται ως ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα της ρωμαϊκής ιστορίας.
5) 88 – 85/84 π.Χ.: Α΄ Μιθριδατικός πόλεμος: Ρώμη (Σύλλας) εναντίον βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη ΣΤ΄ Ευπάτορα και επαναστατημένων ελληνικών περιοχών (Αθήνα, Βοιωτία, Λακωνική, Αχαΐα, Εύβοια). Καταστροφές και λεηλασίες Ελλάδας – 86 π.Χ. κυρίευση Αθήνας – 85 π.Χ. μάχη Χαιρώνειας Þ ήττα του Μιθριδάτη Þ υπογραφή της Ειρήνης της Δαρδάνου το 85 π.Χ. – σύγκρουση σε Ορχομενό Βοιωτίας 84 π.Χ..
6) 83 – 81 π.Χ.: Β΄ Μιθριδατικός πόλεμος: Εναντίον του Μιθριδάτη στάλθηκε ο στρατηγός Λικίνιος Μουρήνας, αλλά ο πόλεμος έληξε με διαταγή του Σύλλα το 81 π.Χ., χωρίς οφέλη για τη Ρώμη.
7) 83 – 79 π.Χ.: Δικτατορία του Σύλλα: Ο Σύλλας, αριστοκρατικός, επικρατεί των πολιτικών αντιπάλων του, οπαδών του Μάριου, και αναγορεύεται δικτάτορας χωρίς χρονικό περιορισμό Þ Διωγμοί, σκοτωμοί και δημεύσεις περιουσιών Ρωμαίων (“προγραφές”) και “Κορνήλιοι νόμοι”, που δίνουν στο πολίτευμα πιο αριστοκρατικό χαρακτήρα (: Αύξηση αρμοδιοτήτων και εξουσίας Συγκλήτου – Περιορισμός δύναμης λαϊκών συνελεύσεων – Κατάργηση του δικαιώματος του veto των δημάρχων ) Þ Μεγάλη φθορά του δημοκρατικού πολιτεύματος. Ο Σύλλας το 79 π.Χ. αποσύρθηκε οικειοθελώς και μετά δυο χρόνια πέθανε.
z
ΙΙ. ΓΝΑΙΟΣ ΠΟΜΠΗΙΟΣ ΚΑΙ ΓΑΪΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΚΑΙΣΑΡ
1) 72 π.Χ.: Καταστολή του κινήματος του Σερτώριου στην Ισπανία από το στρατηγό Πομπήιο, που ήταν αριστοκρατικός και υπήρξε υπαρχηγός του Σύλλα.
2) 73 - 71 π.Χ.: Επανάσταση των Δούλων στη Ρώμη, με αρχηγό το Σπάρτακο, Έλληνα δούλο από τη Θράκη. 70.000 δούλοι και πολλοί φτωχοί Ρωμαίοι ζητούν ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και ΑΞΙΟΠΡΕΠΗ ΖΩΗ. Αρχικές νίκες Þ εναντίον τους πολυπληθής στρατός Ρώμης, υπό το Μ. Λικίνιο Κράσσο Þ Σκληρή σύγκρουση στην Απουλία νότιας Ιταλίας το 71 π.Χ. και σκοτωμός του Σπάρτακου Þ Διάλυση στρατού δούλων και παραδειγματική τιμωρία τους, με ανάστροφη σταύρωση 6.000 δούλων κατά μήκος της Αππίας οδού Þ Ο Πομπήιος, επιστρέφοντας από την Ισπανία, το 71 π.Χ. διαλύει τμήμα του στρατού των δούλων, που προσπαθούσαν να διαφύγουν από τη βόρεια Ιταλία. Οι νικητές στρατηγοί Κράσσος και Πομπήιος φτάνουν στη Ρώμη, αναλαμβάνουν το αξίωμα του υπάτου και κάνουν νομοθετικές μεταρρυθμίσεις, καταργώντας τους νόμους του Σύλλα (70 π.Χ.).
Αίτια ήττας επανάστασης Δούλων:
α) Έλλειψη συνοχής στο στρατό των δούλων, αφού τον αποτελούσαν άνθρωποι από διάφορες εθνικότητες.
β) Έλλειψη ενότητας, διάσπαση, λόγω διαφωνιών για τον τρόπο δράσης.
γ) Στρατιωτική υπεροπλία Ρώμης.
δ) Έλλειψη βοήθειας.
ε) Σκοτωμός Σπάρτακου Þ Αποτέλεσμα: Διάλυση του στρατού των δούλων και αποτυχία της μεγαλύτερης επανάστασης δούλων στην αρχαιότητα.
Απήχηση: Παρά την αποτυχία της, η επανάσταση των δούλων είχε μεγάλη ηθική απήχηση στο πέρασμα των αιώνων. Το όνομα του πρωτεργάτη της Σπάρτακου έχει ταυτιστεί με την αντίσταση προς τον ισχυρότατο και άδικο βίαιο εξουσιαστή κι έχει διδάξει την Ανθρωπότητα πως δούλος είναι όποιος δεν αγωνίζεται για το Δίκιο.
3) 67 π.Χ.: Πειρατικός πόλεμος:Συντριβή πειρατών Μεσογείου Þ διευκόλυνση ναυτικού εμπορίου.
4) 74 - 64 π.Χ.: Γ΄ Μιθριδατικός πόλεμος: Αρχικά ο Λ. Λούκουλλος (72 π.Χ. και 69 π.Χ. μάχη στα Τιγρανόκερτα) και από το 66 π.Χ. ο Πομπήιος νικούν το Μιθριδάτη και το γιο του το Φαρνάκη, ο οποίος το 64 π.Χ. συνθηκολογεί, ενώ ο Μιθριδάτης αυτοκτονεί Þ Εδραίωση κυριαρχίας Ρώμης στην Ανατολή Þ Τρεις νέες επαρχίες γίνονται ρωμαϊκές: α) Πόντου – Βιθυνίας, β) Κρήτης – Κυρηναϊκής, γ) Συρίας.
z
w ΜΑΡΚΟΣ ΤΥΛΛΙΟΣ ΚΙΚΕΡΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ ΤΟΥ ΛΕΥΚΙΟΥ ΣΕΡΓΙΟΥ ΚΑΤΙΛΙΝΑ:
5) Εμφανίζεται νέος πολιτικός, ο Κικέρων, αριστοκρατικός και υποστηρικτής του Πομπήιου, σπουδαίος ρήτορας και συγγραφέας. Το 64 π.Χ. ο Κικέρων εκλέγεται ύπατος.
6) 64 π.Χ.: Συνωμοσία του Κατιλίνα και αποτυχία της, μετά από καταγγελία του ύπατου Κικέρωνα. Πολιτικός αντίπαλος του Κικέρωνα ο Κατιλίνας, είχε οπαδούς όλους τους δυσαρεστημένους, φτωχούς της πόλης, παλιούς οπαδούς του Σύλλα, αποτυχημένους πολιτικούς κι άλλους. Ο Κατιλίνας είχε στο πολιτικό του πρόγραμμα τη διαγραφή των χρεών, αλλά, επειδή δεν εκλέχτηκε ύπατος, επεχείρησε να πάρει την εξουσία με κίνημα. Η συνωμοσία απέτυχε, ο Κατιλίνας και 3.000 οπαδοί του φονεύτηκαν, ενώ ο Κικέρων ονομάστηκε “πατήρ της πατρίδος”.
z
w Α΄ ΤΡΙΑΝΔΡΙΑ – Ο ΙΟΥΛΙΟΣ ΚΑΙΣΑΡ ΣΤΗ ΓΑΛΑΤΙΑ:
7) Εμφάνιση νέου πολιτικού άνδρα, του Γάιου Ιούλιου Καίσαρα. Κατά την αποκάλυψη της συνωμοσίας του Κατιλίνα θεωρήθηκε ύποπτος και στάλθηκε μακριά ως αντιπραίτορας στην Ισπανία, όπου απέκτησε μεγάλη δόξα και θησαυρούς.
8) 62 π.Χ.: Επιστροφή του Πομπήιου από την Ανατολή, άρνηση της Συγκλήτου να επικυρώσει τις ενέργειές του και να δώσει κτήματα στους βετεράνους του.
9) 60 π.Χ.: Σύσταση Α΄ Τριανδρίας: Γναίος Πομπήιος, Ιούλιος Καίσαρ και Μ. Λικίνιος Κράσσος. Ήταν συνασπισμός των τριών πολιτικών κατά της Συγκλήτου, με συμφωνία για αλληλοϋποστήριξη, επικύρωση των ενεργειών του Πομπήιου στην Ανατολή και αποκατάσταση των βετεράνων του.
10) 59 π.Χ.: Ο Καίσαρ εκλέγεται ύπατος, στρέφεται κατά της Συγκλήτου και φροντίζει να επικυρωθούν οι ενέργειες του Πομπήιου στην Ανατολή και να ικανοποιηθούν οι βετεράνοι του.
11) 58 π.Χ.: Ο Καίσαρ αναλαμβάνει τη διοίκηση της “Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατίας”, της Ιλλυρίας και της Ναρβονιτικής Γαλατίας.
12) Απομάκρυνση αρχηγών των αριστοκρατικών από τη Ρώμη: ο Κάτων ο νεότερος στάλθηκε στην Κύπρο και ο Κικέρων εξορίστηκε στη Θεσσαλονίκη.
13) 58 - 50 π.Χ.: Ο Καίσαρ καταπολεμά πολλά βαρβαρικά έθνη στη Γαλατία. Μεγάλη επιτυχία του η υποταγή της “Πέραν των Άλπεων Γαλατίας” (σημ. Γαλλία). Η σημασία των πολέμων του Καίσαρα στη Γαλατία είναι κοσμοϊστορική, γιατί δεν προσαρτήθηκε μόνο μια πλούσια επαρχία, αλλά και το ρωμαϊκό κράτος εξασφαλίστηκε από δυσμάς και, το σπουδαιότερο, διαδόθηκε ο ελληνορωμαϊκός πολιτισμός στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη.
14) 54 π.Χ.: Επιχείρηση εισβολής Καίσαρα στη Βρετανία Þ Υποταγή νότιας Βρετανίας.
15) Θάνατος Μ. Λικίνιου Κράσσου σε πόλεμο με τους Πάρθους.
z
w ΔΙΑΜΑΧΗ ΚΑΙΣΑΡΑ - ΠΟΜΠΗΙΟΥ – ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΙΣΑΡΑ:
16) Ο Πομπήιος διορίζεται διοικητής Ισπανίας, αλλά παραμένει στη Ρώμη, στέλνοντας εκεί τους υπαρχηγούς του.
17) Αύξηση πολιτικής ισχύος Πομπήιου και ρήξη Πομπήιου – Καίσαρα, με τη μεσολάβηση της Συγκλήτου.
18) 49 π.Χ.: Εντολή Συγκλήτου προς Καίσαρα να διαλύσει το στρατό του. Ο Καίσαρ αρνείται και, λέγοντας το περίφημο “Ο κύβος ερρίφθη” (“Alea jacta est”), περνά το Ρουβίκωνα ποταμό και βαδίζει προς τη Ρώμη.
19) Διαφυγή Πομπήιου στην Ελλάδα και σύγκρουσή του με τον Ιούλιο Καίσαρα στα Φάρσαλα της Θεσσαλίας (48 π.Χ.) Þ Ήττα Πομπήιου, φυγή του στην Αίγυπτο και δολοφονία του Þ Ο Καίσαρ αναγορεύεται ισόβιος δικτάτωρ.
20) Ο Καίσαρ φτάνει στην Αλεξάνδρεια Αιγύπτου και υποστηρίζει την Κλεοπάτρα, για να καταλάβει το θρόνο. Η περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας κάηκε σ’ αυτό τον πόλεμο.
21) 47 π.Χ.: Εισβολή Φαρνάκη στην Αρμενία και συντριβή του από το στρατό του Καίσαρα στην Ταρσό. Μετά τη νίκη του, ο Ιούλιος Καίσαρ απέστειλε στη Ρώμη τη γνωστή αγγελία “’Ηλθον, είδον, ενίκησα” (“veni, vidi, vici”). Ενθουσιασμένοι οι Ρωμαίοι, τον εξέλεξαν δικτάτορα, ύπατο για μια πενταετία, ισοβίως δήμαρχο και του έδωσαν πολλές άλλες εξουσίες. Η Σύγκλητος χάνει την ισχύ της.
22) 47 - 46 π.Χ.: Εκστρατεία Καίσαρα στην Αφρική κατά του βασιλιά της Νουμιδίας Ιόβα και των Πομπηιανών, με αρχηγό το Σκιπίωνα Μέτελλο, πεθερό του Πομπήιου Þ πανωλεθρία αντιπάλων του Καίσαρα στη Θάψο το 46 π.Χ. Þ Θεϊκές τιμές στον Καίσαρα: δικτάτωρ για 10 έτη, τιμητής και επιστάτης των ηθών, δικαίωμα να διορίζει άρχοντες, θριαμβευτικό άρμα στο Καπιτώλιο, χάλκινο ανδριάντα με την επιγραφή “εις τον αήττητον θεόν”, τέλεση θριάμβων, διανομή γαιών στους στρατιώτες του.
23) 46 π.Χ.: Πόλεμος Καίσαρα κατά γιων Πομπήιου στην Ισπανία, νίκη και αποθέωσή του. Ανακηρύχτηκε “τέλειος θεός” και “ισόβιος δικτάτωρ”. Η Σύγκλητος του απένειμε τον τίτλο του αυτοκράτορα (imperator) ισοβίως. Με τη συγκέντρωση όλων των αξιωμάτων στο πρόσωπο του Καίσαρα, το πολίτευμα ουσιαστικά μεταβλήθηκε σε μοναρχία.
z
w ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΙΣΑΡΑ:
Εκτός από στρατιωτικές, ο Καίσαρ είχε και συγγραφικές ικανότητες. ως ιστορικός συγγραφέας έγραψε τα έργα “De bello Galico” (“Περί του Γαλατικού πολέμου”) και “De bello Civili” (“Περί του Εμφυλίου πολέμου”). Υπήρξε επιεικής προς τους αντιπάλους του και δεν έκανε προγραφές.
Στο έργο του περιλαμβάνονται και τα εξής:
Ø Φαγοπότια και θεάματα για το λαό, γαίες στους στρατιώτες του.
Ø Ίδρυση αποικιών, για την ανακούφιση των φτωχών.
Ø Κατασκευή δημόσιων έργων, για απασχόληση ανέργων πολιτών.
Ø Εφαρμογή της επαρχιακής πολιτικής του, με στόχο τον εκρωμαϊσμό των επαρχιών: εγκατάσταση ρωμαϊκών αποικιών και
παραχώρηση του δικαιώματος του Ρωμαίου πολίτη σε πολλούς κατοίκους των επαρχιών.
Ø Διόρθωση του ρωμαϊκού ημερολογίου μαζί με Αλεξανδρινούς επιστήμονες (Ιουλιανό ημερολόγιο).
Ø Στα χρόνια του ξανακτίστηκαν η Κόρινθος και η Καρχηδόνα.
z
w ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΑΙΣΑΡΑ:
Παρά τις επιτυχίες του, οι έντονες μοναρχικές τάσεις του Ιούλιου Καίσαρα και η ανικανότητα της Συγκλήτου προκάλεσαν συνωμοσία εναντίον του, με αρχηγούς το Δέκιμο Βρούτο, τον Κάσσιο Λογγίνο και το Μάρκο Βρούτο, ανηψιό του Καίσαρα. Αυτοί τον δολοφονούν με εγχειρίδιο μέσα στη Σύγκλητο στις 15 Μαρτίου του 44 π.Χ. Þ Επικράτηση αναρχίας στη Ρώμη.
z
ΙΙΙ. ΜΑΡΚΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΑΙ ΓΑΪΟΣ ΟΚΤΑΒΙΑΝΟΣ
1) 44 π.Χ.: Ο ύπατος Μάρκος Αντώνιος γίνεται κύριος της κατάστασης και ξεσηκώνει το λαό κατά της Συγκλήτου.
2) Επάνοδος Οκταβιανού, ανηψιού και κληρονόμου του Καίσαρα, από την Απολλωνία, όπου σπούδαζε.
3) 43 π.Χ.: Β΄ Τριανδρία:Μάρκος Αντώνιος, Λέπιδος και Οκταβιανός Þ Προγραφές 300 Συγκλητικών και 2.000 Ιππέων στη Ρώμη. Θύμα και ο Κικέρων. Καταδίωξη των δολοφόνων του Καίσαρα στη Β. Ιταλία και στην Ελλάδα.
4) 42 π.Χ.: Συγκέντρωση στρατευμάτων από το Βρούτο και τον Κάσσιο στην Ελλάδα και σύγκρουση στους Φιλίππους της Μακεδονίας το 42 π.Χ. Þ Νίκη Β΄ Τριανδρίας και αυτοκτονία Κάσσιου και Βρούτου.
5) Παραμερισμός Λέπιδου από Αντώνιο και Οκταβιανό.
6) Επιστροφή Οκταβιανού στην Ιταλία, ενώ ο Αντώνιος μένει στην Ανατολή, για να τακτοποιήσει την κατάσταση.
7) Στρατιωτικές επιχειρήσεις Αντώνιου στην Ανατολή – Ερωτική σχέση Αντώνιου με τη βασίλισσα της Αιγύπτου Κλεοπάτρα και δώρα του, πράξεις που προκαλούν την έχθρα της Συγκλήτου και του κουνιάδου του Οκταβιανού.
8) Κήρυξη πολέμου Οκταβιανού κατά Κλεοπάτρας Þ 31 π.Χ. Ναυμαχία στο Άκτιο Αιτωλοακαρνανίας Þ Νίκη ρωμαϊκού στόλου και ήττα αιγυπτιακού στόλου Þ Φυγή Αντώνιου και Κλεοπάτρας στην Αίγυπτο.
9) 30 π.Χ.: Άφιξη Οκταβιανού στην Αίγυπτο Þ Αυτοκτονία Αντώνιου και Κλεοπάτρας Þ Η Αίγυπτος γίνεται ρωμαϊκή επαρχία (30 π.Χ.).
10) 29 π.Χ.: Θριαμβευτική επιστροφή Οκταβιανού στη Ρώμη και σταδιακή συγκέντρωση αξιωμάτων.
11) 28 π.Χ.: Απονομή τίτλου “Πρώτος της Συγκλήτου” (Princeps Senatus) στον Οκταβιανό.
12) 27 π.Χ.: Απονομή τίτλου “Αύγουστος”, δηλαδή σεβαστός.
z
ΙV. ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΜΦΥΛΙΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ:
Τη διαβρωμένη ρωμαϊκή δημοκρατία διαδέχεται νέο πολίτευμα μοναρχικό, η αυτοκρατορία. Πρώτος αυτοκράτορας ο Οκταβιανός Αύγουστος.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΥΡΣΙΝΗΣ ΒΟΥΝΑΤΣΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου